Większość z kultururystów jest przekonana, że zakwasy są skutkiem nagoromadzenia kwasu mlekowego w mieśniach na skutek intensywnego treningu. Teoria ta jest powszechna, głeboko zakorzeniona.. przekazywana z pokolenia na pokolenia.. tworząc kolejny mit.

Można wyróźnić dwa rodzaje bolesności mieśni szkieletowych. Bolesność wczesna, której przyczyną są zmiany biochemiczne w ustroju - zachwianie równowagi kwasowo-zasadowej, zwiększona ilość powstającego kwasu mlekowego, przesunięcia jonowe. Drażnione receptory czuciowe (wolne zakończenia nerwów) wywołuja ból. Ból ten może być spowodowany również z niedotlenieniem oraz niedokrwieniem pracujących mieśni, jednak trwa on zazwyczaj krótko, znika po zakończeniu treningu.

DOMS (Delayed onset muscle soreness - opóźniona bolesnośći mieśni szkieletowych) pojawie się z reguły 24 do 48godz. po treningu. Ustępuję czasami nawet po 7dniach. Dosyć długo uważano, że DOMS jest skutkiem nagromadzenia się kwasu mlekowego w mieśniach szkieletowych - zakwas wokoło pracującego mieśnia. Jednak wiadomo, że powstały mleczan dyfunduje do krwi, gdzie jego stężenie wzrasta już w pierwszych minutach po zakonczeniu treningu. Powrót do poprzedniej wartości następuje do 1godz. po zakończeniu wysilku, tak wiec można wykluczyć udział kwasu mlekowego przy tworzeniu DOMS.

Przeprowadzona dziesiątki badań próbując wyjaśnić mechanizm powstawania DOMS. Analizując skurze koncentryczne ze skurczami ekscentrycznymi, dowiedzone, że te drugie są odpowiedzialna za powstanie DOMS. Przyjmuje się, że podczas skurczu ekscentrycznego dochodzi do uzkodzeń włókień mięśniowych. Wszystkie następstwa są wynikiem tych zmian.

W ujęciu mechanicznym można swierdzić, że skurcz ekscentryczny występuje gdy moment sił zewnętrznych działających na dane miesień, przewyższa skierowaną przeciwnie sume momentów sił wewnętrznych. Objawia się to rozciaganiem kurczących się włókien mieśniowych pod wplywem siły zewnetrznej. Z pracą ekscentryczną spotykamy się często w życiu codziennym. Zazwyczaj nie sprawia nam ona żadnych problemów, jednak po cieżkim wysiłku oraz w przypadku ćwiczeń wykonywanych przez niećwiczone mieśnień powstaje DOMS, który objawia się po 24-48godz. od czasu zakończenia treningu wraz ze wszystkimi konsekwencjami.

Skutkiem DOMS jest m.in. dysfunkcja nerwowo- mieśniowa, ograniczenie zakresu ruchu, osłabienie maksymalnej siły skurczu dowolnego, bolesność uciskowa. Za ból mieśniowy mogą być odpowiedzialne bodzce mechaniczne jak i chemiczne. W przypadku wzrostu napięcia włókien mieśniowych, jakie powstają w skutek ich rozciągania przez siłę zewnętrzną, dochodzi do rozrywania błon komórkowych i uszkadzania innych elementów komórek - retikulem endoplazmatyczny, cytoszkielet, mitochondrium. Rozmiar uszkodzeń włokien mieśniowych może wynosić nawet 50% objętości włokien mieśniowych.

Mimo przeprowadzeniu wiele badań, nie poznano dokładnie zjawisk zachodzących przy powstawaniu DOMS. Czesto pojawiają się nowe teorie. Jedna z nich mówi o tworzeniu się toksycznych związków, które uszkadzają błony komórkowe. Jedno jest pewne, DOMS nie jest skutkiem nagromadzenia się kwasu mlekowego w mieśniach.