PDA

Zobacz pełną wersję : Witaminy - opis



Lukaszr0
09-12-10, 00:24
Nie wiem czy było, wrzucam może komuś się przyda.

Witaminy są to organiczne związki, które są niezbędne dla normalnego przebiegu szeregu procesów metabolicznych w organizmie człowieka. Funkcje witamin obejmują również przemianę tłuszczów i węglowodanów, w energię, prawidłowe działanie wielu enzymów (jako tak zwane koenzymy, czyli substancje pomagające enzymom, jako koenzymy są przenośnikami elektronów, atomów lub grup chemicznych podczas reakcji biochemicznych, które właśnie polegają na wymianie tych elementów), współudział w procesie odnowy uszkodzonych tkanek, tworzenie hormonów, przeciwciał, krwinek, budowa materiału genetycznego itd. Witaminy nie są natomiast źródłem energii i materiałem budulcowym. Zdecydowana większość witamin nie może być syntetyzowana przez nasze organizmy, dlatego też muszą być dostarczane z pożywieniem. Istnieją tzw. prowitaminy, które po spożyciu mogą być przez organizm człowieka przetwarzane na witaminy. Istnieją również tzw. antywitaminy (np. awidyna w białku jajek) - czyli związki chemiczne podobne do witamin pod względem składu i budowy, mogące wchodzić w połączenia, za pośrednictwem, których witaminy spełniają swoją rolę w organizmie, ale niezdolne do wykonywania tej roli.

Witaminy dzielą się na dwie grupy:

- rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K),

- rozpuszczalne w wodzie (B1, B2, B3, B5, B6, B9, B12, C, H).

Witaminy rozpuszczalne w wodzie nie akumulują się w ciele człowieka, są wydalane z moczem i w związku z tym muszą być w sposób ciagły i systematyczny dostarczane z pełnowartościowego pożywienia. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mogą być magazynowane w organizmie w wątrobie i tkance tłuszczowej. Zbyt duża ilość niektórych witamin może doprowadzić do hiperwitaminozy (zwłaszcza rozpuszczalnych w tłuszczach), a długotrwały brak określonej witaminy lub zespołu witamin powoduje chorobę zwaną awitaminozą.

Na długo przed odkryciem witamin wiele kultur miało świadomość istnienia pewnego rodzaju żywności mającego duży wpływ na zdrowie organizmów. Starożytni Egipcjanie zalecali spożywać wątrobę w celu leczenia kurzej ślepoty. Począwszy od XVIII wieku wielu lekarzy i naukowców poczyniło odkrycia w dziedzinie natury i zalet witamin.

- w roku 1747 szkocki lekarz dr James Lind odkrył, że pewien składnik (znany obecnie jako witamina C) występujący w owocach cytrusowych pomaga w zapobieganiu szkorbutu.

- w roku 1905 dr William Fletcher odkrył, że usunięcie z pożywienia pewnych składników (znanych obecnie jako witaminy) powoduje choroby. Swoje obserwacje poczynił w czasie dochodzenia przyczyn choroby beri - beri w południowo - wschodniej Azji. Dr Fletcher doszedł do wniosku, że łuska nieoczyszczonego ryżu zawiera specjalny czynnik zapobiegający chorobie beri - beri.

- w roku 1912 polski biochemik Kazimierz Funk nazwał składnik żywności witaminą (od łac. vita - życie i amina - molekuła znaleziona w tiaminie - czyli amina życia). Odkrycie to skłoniło innych naukowców do poszukiwania następnych związków zapobiegających chorobom. Choć nie wszystkie witaminy mają budowę aminową nazwa funkcjonuje do dziś ze względów historycznych (jako, że była to pierwsza odkryta witamina).

Z tematem witamin ściśle są powiązane pojęcia:

Biodostępność - czyli stopień, w jakim dany związek jest uwalniany w przewodzie pokarmowym z połączeń występujących w żywności a następnie wchłaniany i rozprowadzany do tkanek i narządów.
Aktywność biologiczna - czyli stopień w jakim określony związek jest przyswajalny z pożywieniem, przekształcany w postać aktywnej witaminy i zapobiega objawom niedoboru. Na bioaktywność witamin ma wpływ wiele czynników zewnątrzn i wewnątrzustrojowych takich jak: stosowane leki, obecność substancji, które poprawiają lub pogarszaja wchłanianie, aktualny stan odżywiania, sprawność układu pokarmowego (mechanizmy wchłaniania jelitowego), choroby, spożyta ilość witamin, źródło witaminy (naturalna lub syntetyczna), forma chemiczna.

Witamina A
Opis i funkcje: Niedobory witaminy A obserwowano i opisywano od najdawniejszych czasów. W krajach Bliskiego i Dalekiego Wschodu obserwowano schorzenia oczu (kurzą ślepotę - złe widzenie o zmierzchu, kseroftalmię - zmiany w rogówce). Leczono je podawaniem tranu, a czasem wątroby z ryb itp. Podczas I wojny światowej zaobserwowano w Danii zwiększoną liczbę przypadków schorzeń oczu, wiązaną przez ówczesnych uczonych z obniżeniem spożycia masła. Witamina A, rozpuszczalna w tłuszczach została odkryta i rozszyfrowana chemicznie w 1931 a od 1947 witaminę A wytwarza się przemysłowo. Aktywność witaminy A wykazuje szereg związków strukturalnie spokrewnionych. W organizmie zwierzęcym jest to retinol oraz jego pochodne (np. retinal, 3-dehydroretinol). W roślinach i grzybach witamina A wystepuje tylko jako prowitamina i jej głównym związkiem jest Beta karoten, ponadto występują związki określane jako Karotenoidy. Witamina A zapobiega kurzej ślepocie, osłabieniu wzroku, pomaga w leczeniu wielu chorób oczu, wchodzi bowiem w skład rodopsyny, światłoczułego barwnika znajdującego się w pręcikach siatkówki oka. Witamina A zapewnia również prawidłowy wygląd skóry i wpływa na syntezę białek, lipidów i hormonów tarczycy, utrzymuje w zdrowiu błonę śluzową jamy ustnej, nosa, gardła, płuc, przewodu pokarmowego oraz zwiększa oporność na zakażenia.

Używane nazwy: Retinol, akseroftol, witamina wzrostowa

Zapotrzebowanie:
Witaminę A wyraża się w tabelach żywieniowych jako "Równoważnik Retinolu" w mikrogramach [µg]. Retinol wykazuje 100% bioaktywności.
1 [µg] Równoważnika Retinolu = 1 [µg] czystej formy Retinolu (pochodzenia zwierzęcego)
= 6 [µg] ß-karotenu (pochodzenia roślinnego)
= 12 [µg] innych Karotenoidów (pochodzenia roślinnego)


Witaminę A wyraża się również w tabelach żywieniowych w Jednostkach Międzynarodowych [I.U.]. Aby przeliczyć Jednostki Międzynarodowe na Równoważnik Retinolu należy zastosować przelicznik.

1 [µg] Równoważnika Retinolu = 3,3 Jednostek Międzynarodowych [I.U.].

Zalecane normy dietetyczne na Witaminę A dla różnych grup ludności*
Grupy ludności Witamina A
Zalecane normy dietetyczne [µg / dzień] Bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych [µg / dzień]
Dzieci 1-3 lat 300 600
Dzieci 4-8 lat 400 900
Chłopcy 9-13 lat 600 1700
Młodzież męska 14-18 lat 900 2800
Mężczyźni 19-30 lat 900 3000
Mężczyźni 31-50 lat 900 3000
Mężczyźni 50-70 lat 900 3000
Mężczyźni powyżej 70 lat 900 3000
Dziewczęta 9-13 lat 600 1700
Młodzież żeńska 14-18 lat 700 2800
Kobiety 19-30 lat 700 3000
Kobiety 31-50 lat 700 3000
Kobiety 50-70 lat 700 3000
Kobiety powyżej 70 lat 700 3000
Kobiety ciężarne do 18 lat 750 2800
Kobiety ciężarne 19-30 lat 770 3000
Kobiety ciężarne 31-50 lat 770 3000
Kobiety karmiące do 18 lat 1200 2800
Kobiety karmiące 19-30 lat 1300 3000
Kobiety karmiące 31-50 lat 1300 3000

*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)


Źródła w żywności:
Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu [µg]
Tran 18000
Wątróbka drobiowa 9700
Wątroba wołowa 7280
Wątroba wieprzowa 3090
Olej z wątroby dorsza 1800
Marchew 1650
Natka pietruszki 990
Masło śmietankowe 887
Żółtko jaj 770
Szpinak 707
Dynia 472
Ser żółty podpuszczkowy 363
Mango 300
Morele 231
Koperek 209
Śmietana 18% 150
Sałata 144
Pomidor 123


Niedobór witaminy:
- suche, łamliwe włosy,
- kruche, wolno rosnące paznokcie,
- kurza ślepota,
- zahamowanie wzrostu,
- infekcje i stany zapalne dziąseł oraz innych narządów,
- suchość i szorstkość skóry,
- brak apetytu,
- oziębłość, bezpłodność,
- suche i łamliwe włosy,
- uczucie zmęczenia

Nadmiar witaminy:
- drażliwość,
- wypadanie włosów,
- powiększenie wątroby i śledziony,
- suchość i świąd skóry,
- wymioty, brak łaknienia, nudności,
- bóle głowy,
- krwawienie z dziąseł,
- zażółcenie skóry

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: kompleks witamin B, witamina C, witamina D, witamina E, wapń, fosfor, cynk, obecność tłuszczu

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: światło, wysoka temperatura, powietrze, siarczan żelaza, dikumarol, środki przeczyszczające, sterydy, PCB (polichlorowane difenyle), benzoesan sodu, azotyny, aflatoksyny, DDT, biegunki, dysfunkcje żółci i trzustki, niedobory witaminy D, kofeina, nikotyna, alkohol

Ciekawostki o witaminie:
- jako witamina A, zwana retinolem, znajduje się tylko w żywności pochodzenia zwierzęcego. Jako prowitamina A, zwana karotenem, znajduje się w żywności pochodzenia roślinnego,
- w związku z dużym obciążeniem oczu, osoby których praca wiąże się z długim siedzeniem przed monitorem komputera potrzebują więcej witaminy A,
- beta karoten występuje szczególnie w czerwonych i żółtych owocach oraz warzywach. Jest odpowiedzialny za nasycony żółty, pomarańczowy i czerwony barwnik tych roślin,
- tylko beta karoten jest efektywnym przeciwutleniaczem. Ponadto jego przedawkowanie nie wykazuje tak dużej toksyczności jak przedawkowanie witaminy A,
- duże dawki Witaminy A podawane podczas ciąży mogą wywołać przedwczesną akcję porodową, a także nieprawidłowości oraz trudności przy porodzie,
- witamina A (jako retinol i karoten) należy do witamin dość trwałych, która podczas gotowania i prawidłowo przeprowadzonych procesów obróbki termicznej nie ulega zmianie. W bardzo wysokich temperaturach stosowanych podczas smażenia dochodzi do dużych strat witaminy A. Retinol ulega też łatwo rozkładowi w czasie jełczenia tłuszczu. Witamina A jest wrażliwa na światło,
- produkty z dużą zawartością beta karotenu mogą dostarczać potrzebną dawkę witaminy A, bez ryzyka spowodowania zmian nowotworowych,
- warzywa o twardych włóknach (np. marchew) trzeba bardzo dokładnie rozdrobnić - w ten sposób łatwiej zostanie uwolniona witamina A. Niezbędna jest także odrobina tłuszczu w potrawie.

Lukaszr0
09-12-10, 00:25
Witamina B1

Opis i funkcje: Pierwsze obserwacje dotyczące choroby z braku witaminy B1 poczyniono w krajach Dalekiego Wschodu. Choroba ta nosi nazwę beri beri i cechuje się zaburzeniami sercowo - naczyniowymi, zwyrodnieniem nerwów i obrzękami. Rozwój tej choroby występował szczególnie w populacjach, w których żywiono się głównie polerowanym ryżem, u ludzi w więzieniach, u marynarzy i bardzo często u niedożywionych kobiet w ciąży i ich niemowląt. Wykrycie przyczyny tej choroby, zracjonalizowanie żywienia i produkcja syntetycznej tiaminy przyczyniły się do zlikwidowania epidemii beri - beri w krajach Dalekiego Wschodu. Jednak utajone niedobory tiaminy mogą występować do dziś, nawet w krajach wysoko rozwiniętych, w tych wypadkach, gdy ludzie żywią się jednostronnie, nie spożywają ciemnego pieczywa, a jedzą zbyt dużo cukru i słodyczy. Do niedoboru witaminy B1 dochodzi także w stanach chorobowych spowodowanych wadliwym jej wchłanianiem oraz u alkoholików. Witamina B1 została wyekstrachowana z otrąb ryżu w 1927 przez Jansena i Doutha. W latach 1936-37 Williams i Cline oraz Audersay i Westphall dokonali syntezy związku. Witamina B1 czyli tiamina stanowi istotny czynnik w reakcjach spalania węglowodanów w komórkach. Istnieje także ścisły związek pomiędzy zapotrzebowaniem na tę witaminę, a ilością dostarczanej energii. Szczególnie ważną rolę pełni witamina B1 w czynnościach i regeneracji systemu nerwowego. Składnik tkankowych układów enzymatycznych. Wspomaga proces wzrostu. Wzmaga czynność acetylocholiny, hamuje esterazę cholinowa, działa synergicznie z tyroksyną i insuliną, pobudza wydzielanie hormonów gonadotropowych. Tiamina przyspiesza gojenie się ran i wykazuje działanie uśmierzające ból.

Używane nazwy: Tiamina, czynnik przeciw beri beri, czynnik antyneurotyczny, aneuryna

Zapotrzebowanie:
Witaminę B1 wyraża się w tabelach żywieniowych w miligramach [mg]. Dla tej witaminy z powodu braku danych nie została oznaczona bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych, dlatego też, aby nie dopuścić do możliwości przedawkowania, źródłem tej witaminy powinna być żywność.

Zalecane normy dietetyczne na Witaminę B1 dla różnych grup ludności*
Grupy ludności
Witamina B1
Zalecane normy dietetyczne [mg / dzień]

Dzieci 1-3 lat
0,5

Dzieci 4-8 lat
0,6

Chłopcy 9-13 lat
0,9

Młodzież męska 14-18 lat
1,2

Mężczyźni 19-30 lat
1,2

Mężczyźni 31-50 lat
1,2

Mężczyźni 50-70 lat
1,2

Mężczyźni powyżej 70 lat
1,2

Dziewczęta 9-13 lat
0,9

Młodzież żeńska 14-18 lat
1,0

Kobiety 19-30 lat
1,1

Kobiety 31-50 lat
1,1

Kobiety 50-70 lat
1,1

Kobiety powyżej 70 lat
1,1

Kobiety ciężarne do 18 lat
1,4

Kobiety ciężarne 19-30 lat
1,4

Kobiety ciężarne 31-50 lat
1,4

Kobiety karmiące do 18 lat
1,4

Kobiety karmiące 19-30 lat
1,4

Kobiety karmiące 31-50 lat
1,4


*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)





Źródła w żywności:
Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu
[mg]
Drożdże
4,1
Pestki słonecznika
1,95
Kiełki pszenicy
1,76
Groch - suche nasiona
0,77
Orzechy pistacjowe
0,74
Fasola - suche nasiona
0,67
Szynka wieprzowa
0,68
Kasza gryczana
0,58
Mąka pełnoziarnista
0,54
Orzechy laskowe
0,43
Ryż naturalny - brązowy
0,40
Groszek
0,28
Wątroba
0,26
Chleb graham
0,23
Chleb razowy
0,18
Ziemniaki
0,12

Niedobór witaminy:
- porażenie nerwów i atrofia mięśni kończyn (choroba beri beri),
- zaburzenia czynności centralnego układu nerwowego (oczopląs, zaburzenia pamięci, koncentracji, zakłócenia równowagi emocjonalnej),
- niewydolność krążenia (przyspieszona akcja serca, powiększenie wymiarów serca, obrzęki kończyn górnych i dolnych),
- zakłócenia w procesie trawienia (utrata łaknienia, nudności, wymioty, biegunki),
- tachykardia,
- zaniki gruczołów dokrewnych

Nadmiar witaminy:
- osłabienie, zmęczenie,
- zawroty głowy,
- obrzęki,
- drżenie mięśni,
- zaburzenia rytmu serca,
- reakcje alergiczne,
- poty,
- nudności,
- duszności


Co wpływa na polepszenie wchłaniania: kompleks witamin B, witamina B2, witamina B3, witamina C, witamina E, mangan, magnez

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: alkohol, wysoka temperatura, środowisko zasadowe, promieniowanie jonizujące, nadczynność tarczycy, tanina, kofeina, soda do pieczenia, barbiturany, środki neutralizujące kwasy, estrogen, antybiotyki, środki antykoncepcyjne


Ciekawostki o witaminie:
- mąka jest zwykle wzbogacana w witaminę B1 w celu zrekompensowania strat powstałych w procesie mielenia ziarna,
- słabym źródłem witaminy B1 u człowieka jest flora bakteryjna przewodu pokarmowego. U przeżuwaczy synteza tiaminy odbywa się przez drobnoustroje znajdujące się w przedżołądkach wskutek czego zwierzęta te nie cierpią na jej niedobory,
- zupełny brak witaminy B1 w organizmie określa się jako chorobę beri-beri. To niecodzienne schorzenie stwierdzono w więzieniach na wyspie Jawie u ludzi odżywiających się jedynie białym ryżem,
- przedawkowanie witaminą B1 występuje rzadko i charakteryzuje się zawrotami głowy, nadwrażliwością, drżeniami mięśni, zaburzeniami rytmu serca i reakcjami alergicznymi,
- osoby ciężko pracujące fizycznie, sportowcy, kobiety ciężarne i karmiące, a także ludzie palący papierosy, nadużywający alkohol i spożywający duże ilości cukru mają wyższe zapotrzebowanie na witaminę B1,
- witamina B1 należy do witamin najbardziej wrażliwych na działanie wysokiej temperatury i promieni jonizujących, łatwo ulega zniszczeniu w środowisku zasadowym. Podczas procesów kulinarnych straty sięgają 20-50%,
- ludzie z niedoborem tiaminy często padają ofiarą komarów i innych owadów. Przyczyną jest niższy poziom substancji odstraszających owady w skórze. Ponadto tiamina przyspiesza gojenie się ran i wykazuje działanie uśmierzające ból.

Lukaszr0
09-12-10, 00:26
Witamina B2

Opis i funkcje: W roku 1932 Warburg i Christian opisali "żółty enzym" znajdujący się w drożdżach. Przypisywali mu doniosłą rolę w procesach utleniania i redukcji. W rok później wykazano, że witamina B2 i żółto zielony fluoryzujący barwnik, rozpowszechniony w tkankach roślinnych i zwierzęcych są identyczne. Należy dodać, że już w roku 1897 Blyth otrzymał flawiny z serwatki mleka, a Bleyer i Kallmann "lactochrom" z mleka świeżego, ale nie zdawali sobie sprawy z działania biologicznego uzyskanych przez siebie związków. Ryboflawina, czyli witamina B2 bierze udział w procesach utleniania i redukcji, współdziała w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, współuczestniczy z witaminą A w prawidłowym funkcjonowaniu błon śluzowych, dróg oddechowych, śluzówki przewodu pokarmowego, nabłonka naczyń krwionośnych i skóry, uczestniczy w przemianach aminokwasów i lipidów, odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu narządu wzroku.

Używane nazwy: Ryboflawina, laktoflawina, hepatoflawina, witamina G
Zapotrzebowanie:
Witaminę B2 wyraża się w tabelach żywieniowych w miligramach [mg]. Dla tej witaminy z powodu braku danych nie została oznaczona bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych, dlatego też, aby nie dopuścić do możliwości przedawkowania, źródłem tej witaminy powinna być żywność.

Zalecane normy dietetyczne na Witaminę B2 dla różnych grup ludności*
Grupy ludności
Witamina B2
Zalecane normy dietetyczne [mg / dzień]

Dzieci 1-3 lat
0,5

Dzieci 4-8 lat
0,6

Chłopcy 9-13 lat
0,9

Młodzież męska 14-18 lat
1,3

Mężczyźni 19-30 lat
1,3

Mężczyźni 31-50 lat
1,3

Mężczyźni 50-70 lat
1,3

Mężczyźni powyżej 70 lat
1,3

Dziewczęta 9-13 lat
0,9

Młodzież żeńska 14-18 lat
1,0

Kobiety 19-30 lat
1,1

Kobiety 31-50 lat
1,1

Kobiety 50-70 lat
1,1

Kobiety powyżej 70 lat
1,1

Kobiety ciężarne do 18 lat
1,4

Kobiety ciężarne 19-30 lat
1,4

Kobiety ciężarne 31-50 lat
1,4

Kobiety karmiące do 18 lat
1,6

Kobiety karmiące 19-30 lat
1,6

Kobiety karmiące 31-50 lat
1,6


*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)

Źródła w żywności:
Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu
[mg]
Drożdże
11,9
Wątroba wieprzowa
2,98
Migdały
0,78
Jajko
0,54
Ser twarogowy tłusty
0,45
Grzyby
0,42
Łosoś
0,37
Ser chudy
0,34
Pstrąg
0,32
Makrela
0,28
Groch - nasiona suche
0,28
Ziarno słonecznika
0,25
Fasola - nasiona suche
0,23
Wołowina
0,20
Szpinak
0,18
Małże
0,16
Mleko pełnotłuste
0,16
Jogurt
0,14
Orzechy włoskie
0,13

Niedobór witaminy:
- spadek masy ciała,
- uczucie pieczenia skóry,
- uczucie bólu błon śluzowych,
- zapalenie błony śluzowej kącików ust (zajady),
- zapalenie rąbka czerwieni warg,
- przekrwienie błon śluzowych,
- zapalenie języka,
- zapalenie spojówek,
- zahamowanie rozwoju umysłowego u dzieci,
- niedokrwistość,
- światłowstręt
Nadmiar witaminy:
- nudności i wymioty

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: witamina B1, witamina B3, witamina B6, witamina C, fosfor, błonnik, selen

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: światło, środowisko zasadowe, estrogen, alkohol, tłuszcz, środki anty koncepcyjne, dwutlenek siarki, wysoka temperatura

Ciekawostki o witaminie:
- 50% witaminy B2 ulega zniszczeniu po wystawieniu na bezpośrednie działanie światła słonecznego; jest to najważniejszy powód, dla którego nie sprzedaje się mleka w przezroczystych szklanych butelkach,
- przy dużym przedawkowaniu mogą wystąpić nudności i wymioty,
- mąka jest często wzbogacana witaminą B2, oraz innymi witaminami z grupy B w celu zrekompensowania strat powstałych w procesie produkcyjnym,
- osoby żyjące w stresie potrzebują więcej witaminy B2, dzięki niej jest możliwe wydalanie adrenaliny z komórek rdzenia nadnercza. Życie w ciągłym pośpiechu i napięciu, pełne konfliktów i problemów zmusza organizm do stałej produkcji hormonów stresogennych, a to jest przyczyną kurczenia się rezerw ryboflawiny,
- wszelkie sporty - gimnastyka, pływanie jogging, taniec itp., zapewniają uzyskanie dobrej kondycji na wyższym poziomie, jeżeli dostarczane posiłki zapewnią odpowiednie dawki witaminy B2. Przelewanie potów na siłowni może okazać się daremne, gdyż niedobór ryboflawiny w organizmie uniemożliwi prawidłową przemianę anaboliczną i odpowiednie wykorzystanie energii. W takich przypadkach, sport zamiast dawać radość i ożywiać, jedynie męczy.

Lukaszr0
09-12-10, 00:27
Witamina B3 (PP)

Opis i funkcje: Nazwa pelagra użyta po raz pierwszy przez Frappoliego w 1771 pochodzi od słów pella i agra, które są źle użytymi włoskimi słowami pellis i aegra, oznaczającymi "chora skóra". Pierwsze badania nad pelagrą przeprowadził hiszpański lekarz Casal, który w 1735 opisał tę chorobę. Pelagra była uznana za jednostkę chorobową najpierw w Hiszpanii, Portugalii i Włoszech, a potem w kolejnych krajach europejskich. Związki te są znane od końca XIX w., lecz ustalenie zależności występowania choroby pelagry od ich niedoboru w diecie wymagało jeszcze żmudnych badań, które dały dopiero rezultat w naszym stuleciu. W okresie międzywojennym pelagra była schorzeniem rozpowszechnionym zarówno w Europie, jak i Ameryce Południowej. Objawiała się zmianami skórnymi (na języku, szyi, twarzy, rękach), a także zaburzeniami układu trawienia oraz zaburzeniami nerwowymi i psychicznymi. Niacyna, czyli witamina B3, zwana też witaminą PP obejmuje amid kwasu nikotynowego, kwas nikotynowy oraz pochodne wykazujące biologiczną aktywność nikotynoamidu. Witamina ta uczestniczy w regulacji poziomu cukru we krwi (produkcja związków energetycznych), regulacji poziomu cholesterolu, uczestniczy w procesach utleniania i redukcji w organizmie (jako składnik koenzymów), uczestniczy w utrzymaniu odpowiedniego stanu skóry, uczestniczy w regulacji przepływu krwi w naczyniach, współdziała w syntezie hormonów płciowych.

Używane nazwy: Witamina PP, nikotynamid, kwas nikotynowy, niacyna, amid kwasu nikotynowego, pelagranina, niacynamid
Zapotrzebowanie:
Witaminę B3 wyraża się w tabelach żywieniowych w miligramach [mg].

Zalecane normy dietetyczne na Witaminę B3 dla różnych grup ludności*
Grupy ludności
Witamina B3 (PP)
Zalecane normy dietetyczne [mg / dzień]
Bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych [mg / dzień]
Dzieci 1-3 lat
6
10
Dzieci 4-8 lat
8
15
Chłopcy 9-13 lat
12
20
Młodzież męska 14-18 lat
16
30
Mężczyźni 19-30 lat
16
35
Mężczyźni 31-50 lat
16
35
Mężczyźni 50-70 lat
16
35
Mężczyźni powyżej 70 lat
16
35
Dziewczęta 9-13 lat
12
20
Młodzież żeńska 14-18 lat
14
30
Kobiety 19-30 lat
14
35
Kobiety 31-50 lat
14
35
Kobiety 50-70 lat
14
35
Kobiety powyżej 70 lat
14
35
Kobiety ciężarne do 18 lat
18
30
Kobiety ciężarne 19-30 lat
18
35
Kobiety ciężarne 31-50 lat
18
35
Kobiety karmiące do 18 lat
17
30
Kobiety karmiące 19-30 lat
17
35
Kobiety karmiące 31-50 lat
17
35

*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)

Źródła w żywności:
Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu
[mg]
Drożdże
35,5
Orzechy ziemne
24,2
Otręby pszenne
21
Wątróbka
12,2
Tuńczyk
10,3
Drób
9,6
Suszone brzoskwinie
8,2
Serca
7,2
Łosoś
6,8
Ziarno pełne
5,2
Migdały
4,7
Kasza gryczana
4,0
Soja
2,9
Pomidory/TD>
1,4

Niedobór witaminy:
- wystąpienia pelagry - tzw. rumień lombradzki - szorstkość i zaczerwienienie skóry,
- zaburzenia w metabolizmie cukrów,
- zaburzenia procesu oddychania komórkowego,
- dysfunkcji układu trawiennego (biegunki, spadek masy ciała, osłabienie),
- zakłócenia w funkcjonowaniu układu nerwowego (bezsenność, zawroty głowy, bóle głowy, zapalenie nerwów, zaburzenia pamięci ).

Nadmiar witaminy:
- uszkodzenie wątroby,
- niemiarowość pracy serca,
- dolegliwości skórne (pieczenie i swędzenie),
- podniesienie poziomu glukozy we krwi

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: kompleks witamin B, witamina B1, witamina B2, witamina B5, witamina C, fosfor, chrom

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: sulfonamidy, alkohol, tabletki nasenne, estrogen, antybiotyki, środki antykoncepcyjne, kawa, herbata, cukier, azotan sodu

Ciekawostki o witaminie:
- jest to jedna z nielicznych witamin nieulegających zmianom mimo procesów przetwarzania i przechowywania żywności,
- dzienne zapotrzebowanie na witaminę PP jest zwykle zaspakajane poprzez jej powstawanie z jednego z aminokwasów ? tryptofanu, przyjmuje się, że 1 [mg] niacyny równa się 60 [mg] tryptofanu,
- nadmierne spożywanie pokarmu zawierającego cukier prowadzi do utraty witaminy PP,
- kwasu nikotynowego i amidu tego kwasu nie należy mylić ze szkodliwą nikotyną, która znajduje się w tytoniu,
- niedobór witaminy PP może spowodować niekorzystne zmiany w osobowości, ponieważ witamina ta jest konieczna do prawidłowego funkcjonowania mózgu i obwodowego układu nerwowego,
- nadmiar syntetycznej witaminy PP może powodować: bóle głowy, mrowienie, zaczerwienienie skóry, swędzenie głowy, szum w uszach, niestrawność, żółtaczkę, arytmię serca i psychozy, prawdopodobieństwo uszkodzenia wątroby, utratę łaknienia, stężenie kwasu moczowego, zwiększenie zawartości glukozy w osoczu,
- badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych wykazały, że stosowanie niacyny obniża poziom cholesterolu nawet o 22%,
- dzięki zdolnościom niacyny do rozszerzania naczyń krwionośnych, jej stosowanie może być pomocne w usuwaniu dolegliwości krążeniowych u osób z wąskimi żyłami, oraz łagodzeniu dolegliwości u osób cierpiących na bóle migrenowe.

Lukaszr0
09-12-10, 00:27
Witamina B5

Opis i funkcje: Pierwsze informacje na temat hipotetycznej substancji pobudzającej wzrost drożdży, którą nazwano Bios II datują się na rok 1901. W 1933 Wiliams wykazał, że czynnik ten jest szeroko rozpowszechniony i nazwał go kwasem pantotenowym (z greckiego "wszechobecny"). W tym czasie Ringrose i współpracownicy prowadząc doświadczenia na kurczętach wywołali u nich zapalenie skóry podobne do pelagry (pelagra kurcząt) i stwierdzili (w 1930), że zmiany te łatwo ustępują po podaniu drożdży i wyciągu z wątroby. Substancje tak działające nazwali czynnikiem przesączalnym II. Wreszcie Jukes i współpracownicy w 1939 stwierdzili, że oba oznaczane czynniki tj. kwas pantotenowy i czynnik przesączalny II są identyczne. W tym czasie Wiliams wyodrębnił kwas pantotenowy, a Major określił jego wzór i budowę. W 1940 w kilku laboratoriach Ameryki i Europy otrzymano kwas pantotenowy na drodze syntetycznej. Kwas pantotenowy uczestniczy w syntezie hemu do hemoglobiny i cytochromów. Jako składnik koenzymu A bierze udział w syntezie i rozkładzie kwasów tłuszczowych, syntezie cholesterolu i hormonów steroidowych. Bierze udział w regeneracji komórek skóry i błon śluzowych, uczestniczy w wytwarzaniu przeciwciał. Wspomaga proces pigmentacji włosów.

Używane nazwy: Kwas pantotenowy, czynnik wzrostowy dla drożdży, Bios II, czynnik przesączalny

Zapotrzebowanie:
Witaminę B5 wyraża się w tabelach żywieniowych w miligramach [mg]. Dla tej witaminy z powodu braku danych nie została oznaczona bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych, dlatego też, aby nie dopuścić do możliwości przedawkowania, źródłem tej witaminy powinna być żywność.

Zalecane normy dietetyczne na Witaminę B5 dla różnych grup ludności*
Grupy ludności
Witamina B5
Zalecane normy dietetyczne [mg / dzień]
Dzieci 1-3 lat
2
Dzieci 4-8 lat
3
Chłopcy 9-13 lat
4
Młodzież męska 14-18 lat
5
Mężczyźni 19-30 lat
5
Mężczyźni 31-50 lat
5
Mężczyźni 50-70 lat
5
Mężczyźni powyżej 70 lat
5
Dziewczęta 9-13 lat
4
Młodzież żeńska 14-18 lat
5
Kobiety 19-30 lat
5
Kobiety 31-50 lat
5
Kobiety 50-70 lat
5
Kobiety powyżej 70 lat
5
Kobiety ciężarne do 18 lat
6
Kobiety ciężarne 19-30 lat
6
Kobiety ciężarne 31-50 lat
6
Kobiety karmiące do 18 lat
7
Kobiety karmiące 19-30 lat
7
Kobiety karmiące 31-50 lat
7

*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)


Źródła w żywności:
Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu
[mg]
Drożdże
14,50
Wątróbka
7,70
Otręby pszenne
2,85
Pstrąg
1,82
Pestki słonecznika
1,40
Śledź
1,35
Makrela
1,35
Jaja
1,25
Ser Camembert
1,10
Orzechy włoskie
0,90
Mąka pełnoziarnista
0,78
Kraby
0,63
Dziczyzna
0,57
Mleko pełne
0,31

Niedobór witaminy:
- zespół piekących stóp,
- zmęczenie, osłabienie,
- bóle głowy i brzucha,
- nudności i wymioty,
- zmniejszenie odporności immunologicznej,
- zmiany w skórze,
- zaburzenia pigmentacji włosów, siwienie,
- pęknięcia skóry w kącikach ust i oczu,
- bóle i sztywność stawów,
- skurcze ramion i nóg,
- kłopoty ze wzrokiem,
- obstrukcja

Nadmiar witaminy:
- w przypadku podawania witaminy B5 w dawce 10 g /dzień rzadko występował nieznaczny rozstrój układu pokarmowego i biegunka,
- u niektórych osób stwierdzono objawy uczulenia,
- zaburzenia akcji serca,
- zaburzenia pracy mięśni szkieletowych,
- narastanie kamicy żółciowej lub moczowej


Co wpływa na polepszenie wchłaniania: kompleks witamin B, witamina B6, witamina B12, witamina C, siarka, witamina H, witamina B9 (kwas foliowy), kwas para-aminobenzoesowy (PABA)

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: wysoka temperatura, alkohol, środowisko zasadowe i kwaśne, kawa, herbata, sulfonamidy, tabletki nasenne, estrogen, siarczan żelaza, bromek metylowy

Ciekawostki o witaminie:
- kwas pantotenowy należy do najmniej trwałych witamin z grupy B. W procesie mielenia zboża straty kwasu pantotenowego wynoszą około 50%, wskutek pieczenia mięsa około 25 do 50%, a podczas gotowania około 15 do 30%. Syntetyczne preparaty kwasu pantotenowego istnieją w postaci pantoteinianu wapnia. Pantoteinian wapnia jest odporny na działanie światła i powietrza,
- u osób, których głównymi składnikami diety są potrawy gotowane, żywność puszkowana, frytki, białe pieczywo, pizza, makaron, ponadto spożywają dużo cukru i słodyczy może wystąpić niedobór kwasu pantotenowego,
- ludzie żyjący w stresie i pracujący ciężko fizycznie, sportowcy - powinni przyjmować zwiększone dawki tej witaminy,
- w pożywieniu kwas pantotenowy występuje w formie koenzymu, zaś jego nadmiar zostaje usunięty z organizmu wraz z moczem. Dlatego, nie warto aplikować pigułek "na zapas", lepiej zadbać, aby dostawy były systematyczne, wraz ze zdrowymi posiłkami.

Lukaszr0
09-12-10, 00:28
Witamina B6

Opis i funkcje: W 1930 Chick i Copping opisali nową witaminę, którą nazwali czynnikiem I. W cztery lata później dokonał tego samego György. W 1935 Birch, György i Harris wykazali, że niedobór tej witaminy powoduje u szczurów ostre zapalenie skóry, nie ustępujące pod wpływem leczenia kwasem nikotynowym, które dla odróżnienia od pelagry nazwano akrodynią. W 1935 w pięciu różnych laboratoriach wyizolowano witaminę B6 z otrąb ryżu. Potem Kuhm ustalił wzór pirydoksyny, a w 1939 Harris i Falkers oraz Kuhm i współpracownicy dokonali jej syntezy. Witamina B6 obejmuje grupę sześciu spokrewnionych ze sobą związków (pirydoksyna, pirydoksal, pirydoksamina oraz ich fosforany), które ulegają łatwemu i wzajemnemu przekształceniu i charakteryzują się jednakową aktywnością metaboliczną. Witamina B6 uczestniczy w przemianie aminokwasów, syntezie białek oraz metabolizmie kwasów tłuszczowych. Podnosi odporność immunologiczną organizmu i uczestniczy w tworzeniu przeciwciał. Pomaga w zamianie aminokwasu tryptofanu na witaminę PP, co zwiększa poziom tej witaminy w organizmie. Niezbędna w syntezie porfiryn (synteza hemu do hemoglobiny - niezbędnej w produkcji krwinek czerwonych) i hormonów (np: histamina, serotonina).

Używane nazwy: Pirydoksyna, pirydoksal, pirydoksamina, adermina

Zapotrzebowanie:
Witaminę B6 wyraża się w tabelach żywieniowych w miligramach [mg].

Zalecane normy dietetyczne na Witaminę B6 dla różnych grup ludności*
Grupy ludności
Witamina B6
Zalecane normy dietetyczne [mg / dzień]
Bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych [mg / dzień]
Dzieci 1-3 lat
0,5
30
Dzieci 4-8 lat
0,6
40
Chłopcy 9-13 lat
1,0
60
Młodzież męska 14-18 lat
1,3
80
Mężczyźni 19-30 lat
1,3
100
Mężczyźni 31-50 lat
1,3
100
Mężczyźni 50-70 lat
1,7
100
Mężczyźni powyżej 70 lat
1,7
100
Dziewczęta 9-13 lat
1,0
60
Młodzież żeńska 14-18 lat
1,2
80
Kobiety 19-30 lat
1,3
100
Kobiety 31-50 lat
1,3
100
Kobiety 50-70 lat
1,5
100
Kobiety powyżej 70 lat
1,5
100
Kobiety ciężarne do 18 lat
1,9
80
Kobiety ciężarne 19-30 lat
1,9
100
Kobiety ciężarne 31-50 lat
1,9
100
Kobiety karmiące do 18 lat
2,0
80
Kobiety karmiące 19-30 lat
2,0
100
Kobiety karmiące 31-50 lat
2,0
100

*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)

Źródła w żywności:
Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu
[mg]
Drożdże

Wątróbka
0,90
Ziarna soi
0,86
Kiełki pszeniczne
0,72
Orzechy włoskie
0,68
Ryby
0,39
Banany
0,34
Szpinak
0,25
Awokado
0,22
Mąka pełnoziarnista
0,17
Drób
0,17

Niedobór witaminy:
- stany zapalne skóry - dermatitis (łojotokowe zmiany na twarzy, podrażnienie języka i błon śluzowych jamy ustnej,
- zapalenie błony śluzowej jamy ustnej (języka, kącików warg),
- zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym (apatia, bezsenność, nadwrażliwość, napady drgawek),
- zwiększona podatność na infekcje,
- nadmierne pocenie się,
- niedokrwistość makrocytarna

Nadmiar witaminy:
- przy dłuższym stosowaniu pirydoksalu w ilości 2 g dziennie mogą wystąpić zaburzenia neurologiczne.

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: witamina B1, witamina B2, witamina B5, witamina H, witamina C, magnez, cynk


Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: wysoka temperatura, światło, środowisko zasadowe, długie przechowywanie, alkohol, estrogen, nikotyna, nadmiar białka, penicyliany, kortyzon, prednison

Ciekawostki o witaminie:
- nadwyżki witaminy B6, podobnie jak innych witamin rozpuszczalnych w wodzie są z organizmu wydalane. Jednak porównując z innymi witaminami z tej grupy nadmiar witaminy B6 przyjmowanej w postaci tabletek może być toksyczny,
- syntetyczna witamina B6 jest produkowana w postaci chlorowodorku,
- wraz ze wzrostem spożycia białka, rośnie zapotrzebowanie na witaminę B6, podczas smażenia, gotowania i peklowania mięsa ubytki witaminy B6 wynoszą 30-50%,
- stres, miesiączka, ciąża, dolegliwości serca, podeszły wiek, zbyt niski poziom cukru we krwi i zażywanie pigułek antykoncepcyjnych zwiększają zapotrzebowanie na tą witaminę,
- u ludzi nie stwierdzono ostrych niedoborów witaminy B6, być może dlatego, że jest ona syntetyzowana przez florę bakteryjną w przewodzie pokarmowym człowieka

Lukaszr0
09-12-10, 00:29
Witamina B9

Opis i funkcje: W 1935 Wills i Stewart przeprowadzili następujący eksperyment. Podawali małpom racje żywnościowe ubogiej ludności Bombaju, wywołując u ich niedokrwistość, która ustąpiła po podaniu autolizowanych drożdży. W 3 lata później Wills i Evans potwierdzili przydatność kliniczną preparatów drożdży u pacjentów chorych na niedokrwistość makrocytową (megaloblastyczną). W owym czasie Stockstad i Mauming wykazali, że kurczęta potrzebują do wzrostu nie znanego dotąd czynnika, który nazwali "factor U". Znajdował się on w drożdżach, otrębach, lucernie. W 1941 Mitchell, Shunell i Wiliams otrzymali ze szpinaku związek, który nazwali kwasem foliowym (łac. folium - liść). W 1946 Augier wraz ze współpracownikami zsyntetyzował kwas pteroiloglutaminowy. Kwas foliowy, czyli folacyna, uczestniczy w tworzeniu kwasów nukleinowych DNA i RNA, syntezie aminokwasów, puryn, pirymidyn, bierze udział w procesie podziału komórek, pełni ważną funkcję w procesie tworzenia czerwonych ciałek krwi (wraz z witaminą B12), bierze udział jako koenzym w przenoszeniu reszt jednowęglowych. Uczestniczy w procesach mielizacji (tworzenie osłonki mielinowej) neuronów i przy przekształcaniu homocysteiny w metioninę.

Używane nazwy: kwas foliowy, folacyna, folan, kwas pteroiloglutaminowy, witamina M, witamina B11, witamina Bc
Zapotrzebowanie:
Witaminę B9 (kwas foliowy) wyraża się w tabelach żywieniowych w mikrogramach [µg].

Zalecane normy dietetyczne na Witaminę B9 dla różnych grup ludności*
Grupy ludności
Witamina B9 (kwas foliowy)
Zalecane normy dietetyczne [µg / dzień]
Bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych [µg / dzień]
Dzieci 1-3 lat
150
300
Dzieci 4-8 lat
200
400
Chłopcy 9-13 lat
300
600
Młodzież męska 14-18 lat
400
800
Mężczyźni 19-30 lat
400
1000
Mężczyźni 31-50 lat
400
1000
Mężczyźni 50-70 lat
400
1000
Mężczyźni powyżej 70 lat
400
1000
Dziewczęta 9-13 lat
300
600
Młodzież żeńska 14-18 lat
400
800
Kobiety 19-30 lat
400
1000
Kobiety 31-50 lat
400
1000
Kobiety 50-70 lat
400
1000
Kobiety powyżej 70 lat
400
1000
Kobiety ciężarne do 18 lat
600
800
Kobiety ciężarne 19-30 lat
600
1000
Kobiety ciężarne 31-50 lat
600
1000
Kobiety karmiące do 18 lat
500
800
Kobiety karmiące 19-30 lat
500
1000
Kobiety karmiące 31-50 lat
500
1000

*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)

Źródła w żywności:
Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu
[µg]
Drożdże

Kiełki pszeniczne
350
Watróbka
246
Szpinak
204
Żółtko jajka
154
Endywia
142
Sałata
133
Szparagi
118
Soczewica
104
Ziarno pełne
98
Brokuły
85
Kalafior
66


Niedobór witaminy:
- zaburzenia rozwojowe u płodu (wady cewy nerwowej),
- niedokrwistość megaloblastyczna,
- nadpobudliwość,
- trudności w zasypianiu,
- słaby wzrost,
- problemy z trawieniem,
- niedożywienie,
- biegunka,
- utrata apetytu,
- osłabienie,
- rozdrażnienie,
- bóle głowy,
- zaburzenia zachowania.

Nadmiar witaminy:
- u niektórych osób mogą tworzyć się szkodliwe kryształy folacyny w moczu, mogą również wystąpić alergiczne odczyny skórne. Spożycie dziennie ponad 15 mg kwasu foliowego może powodować zaburzenia układu nerwowego i pokarmowego.

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: kompleks witamin B, witamina B6, kwas para-aminobenzoesowy (PABA), witamina B12, witamina H, witamina C

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: światło, alkohol, wysoka temperatura, środki antykoncepcyjne

Ciekawostki o witaminie:
- niezbicie wykazano, że występowanie wrodzonych wad układu nerwowego u noworodków uwarunkowane jest zbyt niskim spożyciem kwasu foliowego przez kobiety przed zajściem i we wczesnych etapach ciąży,
- zespół ekspertów Ministerstwa Zdrowia, wzorem innych krajów, zalecił przyjmowanie w codziennej diecie każdej młodej kobiety w wieku rozrodczym folacynę w ilości 400 µg,
- w zależności od sposobu przyrządzania potraw, do gotującej wody przejść może nawet ponad 90% kwasu foliowego a to za sprawą jego doskonałej rozpuszczalności. Z tego powodu potrawy należy zawsze gotować przy użyciu minimalnej ilości wody, względnie nie należy jej wylewać, a zużyć do sporządzenia np. sosu,
- przy udziale kwasu foliowego powstają tzw. hormon szczęścia - serotonina działająca kojąco i uspokajająco oraz noradrenalina, która jest odpowiedzialna za aktywność i dynamikę w ciągu dnia,
- istnieją dowody, że wysoki poziom substancji zwanej homocysteiną we krwi zwiększa ryzyko występowania chorób serca. Zwiększone spożycie folacyny może mieć znaczący wpływ na zapobieganie chorobom serca,
- w badaniach doświadczalnych wykazano, że od 60 do 80% witaminy rozkłada się w czasie przemiału zbóż na jasną mąkę bądź podczas produkcji kasz wysokooczyszczonych, np. manny,
- jedynia mniej więcej połowa (a często nawet tylko 30%) kwasu foliowego dostaje się do krwi i do komórek. Ludzie cierpiący na dolegliwości lub schorzenia związane z wymiotami lub biegunką wchłaniają jeszcze mniej kwasu foliowego.

Lukaszr0
09-12-10, 00:29
Witamina B12

Opis i funkcje: W 1926 Whipple i współpracownicy ogłosili , że podawanie wątroby wykrwawionym psom przyspiesza ich powrót do zdrowia. Minot i Murphy podjęli dalsze badania kliniczne dowodząc, że wątroba jest skutecznym środkiem leczniczym w leczeniu niedokrwistości złośliwej. W 1948 Rickes z współpracownikami po 6 latach żmudnych badań (oraz Smith i Parker), wyizolowali z wątroby czysty, krystaliczny związek o czerwonym zabarwieniu, który w dawkach kilku mikrogramów zapobiegał wystąpieniu niedokrwistości. Związek zawierał fosfor i kobalt - nazwano go początkowo witaminą B12, a potem kobaminą, kobalaminą itd. Cyjanokobalamina, czyli witamina B12 uczestniczy w tworzeniu czerwonych komórek krwi, tworzeniu materiału genetycznego (synteza DNA i RNA), uczestniczy w przemianach metabolicznych tłuszczów i węglowodanów, prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, uczestniczy w przemianach puryn i pirymidyn. Zapobiega anemii złośliwej. Bierze udział w przemianie kwasu foliowego do biologicznie aktywnego tetrahydrofolianu

Używane nazwy: Cyjanokobalamina, kobalamina, czynnik przeciwanemiczny, czynnik wątrobowy, factor Castle'a

Zapotrzebowanie:
Witaminę B12 wyraża się w tabelach żywieniowych w mikrogramach [µg]. Dla tej witaminy z powodu braku danych nie została oznaczona bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych, dlatego też, aby nie dopuścić do możliwości przedawkowania, źródłem tej witaminy powinna być żywność.

Zalecane normy dietetyczne na Witaminę B12 dla różnych grup ludności*
Grupy ludności
Witamina B12
Zalecane normy dietetyczne [µg / dzień]
Dzieci 1-3 lat
0,9
Dzieci 4-8 lat
1,2
Chłopcy 9-13 lat
1,8
Młodzież męska 14-18 lat
2.4
Mężczyźni 19-30 lat
2,4
Mężczyźni 31-50 lat
2,4
Mężczyźni 50-70 lat
2,4
Mężczyźni powyżej 70 lat
2,4
Dziewczęta 9-13 lat
1,8
Młodzież żeńska 14-18 lat
2,4
Kobiety 19-30 lat
2,4
Kobiety 31-50 lat
2,4
Kobiety 50-70 lat
2,4
Kobiety powyżej 70 lat
2,4
Kobiety ciężarne do 18 lat
2,6
Kobiety ciężarne 19-30 lat
2,6
Kobiety ciężarne 31-50 lat
2,6
Kobiety karmiące do 18 lat
2,8
Kobiety karmiące 19-30 lat
2,8
Kobiety karmiące 31-50 lat
2,8

*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)

Źródła w żywności:
Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu
[µg]
Wątroba
68,0
Wątróbka drobiowa
37,2
Watrobianka
23,4
Ostrygi
18,2
Śledź
13,4
Makrela
9,1
Sardynki w oleju
8,7
Pstrąg
7,4
Żółtko jaj
3,6
Węgorz
2,9
Mięso
2,4
Kurczak
0,9
Mleko
0,3

Niedobór witaminy:
- zaburzenia powstawania ciałek krwi, zwłaszcza czerwonych - niedokrwistość złośliwa, magaloblastyczna (choroba Addisona - Biermera),
- zmiany zwyrodnieniowe błony śluzowej żołądka,
- zaburzenia żołądkowo jelitowe i brak apetytu,
- stany zapalne ust,
- zaburzenia w układzie nerwowym (zaburzenia czucia, niezborność ruchów, zmęczenie, drętwienie rąk i nóg, trudności w chodzeniu),
- zaburzenia wzrostu u dzieci,
- niemiły zapach ciała,
- hiperhomocysteinemia,
- jąkanie się,
- depresja,
- dolegliwości miesiączkowe.

Nadmiar witaminy:
- przy stosowaniu przez dłuższy czas megadawek tej witaminy zaobserwowano u niektórych ludzi objawy uczuleniowe.

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: witamina A, witamina B1, witamina B6, kwas foliowy, witamina C, witamina H, potas, wapń, sorbitol

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: środowisko zasadowe, światło, alkohol, estrogen, cukier, tabletki nasenne, neomycyna, kodeina, aspiryna, antybiotyki, leki przeciwdepresyjne

Ciekawostki o witaminie:
- zapasy witaminy B12 zgromadzone w wątrobie zdrowego człowieka wystarczają do pokrycia zapotrzebowania człowieka na około 3 lata. Do niedoboru dochodzi zazwyczaj u jaroszy, u osób ze schorzeniami związanymi z nieprawidłową produkcją czynnika Castle'a w żołądku lub zaburzeniami wchłaniania w jelitach,
- wegetarianie wykluczający z diety jajka i przetwory mleczne są narażeni na niedobory witaminy B12, w perspektywie kilku lat, po przejściu na wegetarianizm,
- w związku z tym, że witamina B12 działa łącznie z kwasem foliowym, zwiększenie przyjmowania folacyny częściowo niweluje jej niedobory,
- prawidłowo działająca tarczyca ułatwia wchłanianie witaminy B12,
- witamina B12 aktywizuje substancje żelaza w organizmie oraz umożliwia wchłanianie witaminy A, gdyż pobudza karoteny do udziału w przemianie materii, aby potem mogły się przekształcić w aktywną formę tej witaminy,
- mikroflora przewodu pokarmowego człowieka ma zdolność syntezy witaminy B12,
- słodycze, napoje słodzone i cukier uszkadzają florę bakteryjną jelit - a to wpływa na zaburzenia wchłaniania witaminy B12,
- dzienne zapotrzebowanie na tą witaminę stanowi, że przez całe życie potrzebujemy jej tyle, ile waży ziarno zboża.

Lukaszr0
09-12-10, 00:30
Witamina C

Opis i funkcje: Witamina C - znana głównie pod nazwą kwasu askorbinowego obejmuje również jego pochodne jak np. kwas dehydroaskorbinowy, które wykazują takie samo działanie biologiczne. Przed poznaniem jej budowy chemicznej była nazywana czynnikiem przeciwgnilcowym. Zapobiegała bowiem gnilcowi (szkorbutowi), który znali już Wikingowie i zwalczali za pomocą cebuli. W średniowieczu choroba ta dziesiątkowała rycerzy krzyżowych, a na początku czasów nowożytnych stała się plagą marynarzy. W końcu XV wieku Vasco da Gama podczas swej podróży dookoła przylądka Dobrej Nadziei stracił 2/3 załogi z powodu gnilca. W miarę rozwoju żeglugi dalekomorskiej masowe zachorowania na statkach zdarzały się coraz częściej. Prowiant zabierany na statki (przetwory zbożowe, konserwowane mięso, tłuszcz) miał dużą wartość kaloryczną lecz nie zawierał witaminy C. Gnilec nękał pierwszych kolonizatorów Ameryki Północnej, występował wśród żołnierzy na wszystkich frontach w czasie I wojny światowej. W 1928 Szent-György uzyskał z wyciągów z nadnerczy, kapusty i pomarańczy związek, który wykazywał właściwości oksydoredukcyjne. Szent-György nie zdawał sobie sprawy, że związek ten to witamina C nazwana przez niego kwasem heksuronowym. W 1932 Wang i King otrzymali witaminę C z cytryny. W rok później Haworth, Hirst i współpracownicy ustalili budowę chemiczną witaminy C. W latach 1933-34 Reichstein i współpracownicy dokonali syntezy kwasu askorbinowego. Witamina C, uczestniczy w produkcji kolagenu i podstawowych białek w całym organizmie (kości, chrząstki, ścięgna, więzadła), uczestniczy w procesach metabolicznych jako substancja przenosząca elektrony, jako jeden z najważniejszych przeciwutleniaczy pełni także istotną funkcję w reakcjach odtruwania i odporności organizmu chroniąc go przed procesami utleniania, uczestniczy w metabolizmie tłuszczów, cholesterolu i kwasów żółciowych, uczestniczy w regeneracji witaminy E, jest czynnikiem stabilizującym układ odpornościowy i immunologiczny, hamuje powstawanie w żołądku rakotwórczych nitrozoamin, Ma właściwości bakteriostatyczne i bakteriobójcze w stosunku do niektórych drobnoustrojów chorobotwórczych, bierze udział w biosyntezie hormonów kory nadnerczy, podnosi odporność organizmu.

Używane nazwy: Kwas askorbinowy, kwas dehydroaskorbinowy, kwas askorbowy

Zapotrzebowanie:
Witaminę C wyraża się w tabelach żywieniowych w miligramach [mg]

Zalecane normy dietetyczne na Witaminę C dla różnych grup ludności*
Grupy ludności
Witamina C
Zalecane normy dietetyczne [mg / dzień]
Bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych [mg / dzień]
Dzieci 1-3 lat
15
400
Dzieci 4-8 lat
25
650
Chłopcy 9-13 lat
45
1200
Młodzież męska 14-18 lat
75
1800
Mężczyźni 19-30 lat
90
2000
Mężczyźni 31-50 lat
90
2000
Mężczyźni 50-70 lat
90
2000
Mężczyźni powyżej 70 lat
90
2000
Dziewczęta 9-13 lat
45
1200
Młodzież żeńska 14-18 lat
65
1800
Kobiety 19-30 lat
90
2000
Kobiety 31-50 lat
90
2000
Kobiety 50-70 lat
90
2000
Kobiety powyżej 70 lat
90
2000
Kobiety ciężarne do 18 lat
80
1800
Kobiety ciężarne 19-30 lat
85
2000
Kobiety ciężarne 31-50 lat
85
2000
Kobiety karmiące do 18 lat
115
1800
Kobiety karmiące 19-30 lat
120
2000
Kobiety karmiące 31-50 lat
120
2000

*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)

Źródła w żywności:
Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu
[mg]
Dzika róża suszona
1700
Guava
230
Czarna porzeczka
183
Papryka czerwona
144
Brukselka
94
Papryka zielona
91
Kalafior
69
Szpinak
68
Truskawki
68
Poziomki
60
Papaja
60
Kiwi
59
Kapusta czerwona
54
Cytryny
50
Pomarańcze
49
Kapusta biała
48
Czerwona porzeczka
46
Pomidory
23


Niedobór witaminy:
- zaburzenia w tworzeniu kolagenu (zwiększona łamliwość kości), wolniejsze gojenie się ran,
- bladość skóry i błon śluzowych,
- zaburzenia w przemianie kwasów tłuszczowych,
- osłabienie naczyń włosowatych i możliwości powstawania mikrowylewów w różnych narządach,
- zmniejszenie odporności na infekcje,
- bóle mięśniowe, zmęczenie, apatia i brak apetytu,
- występowanie szkorbutu (gnilca) objawiającego się obrzękami i krwawieniem z dziąseł oraz wypadaniem zębów

Nadmiar witaminy:
- stosowanie wysokich dawek powoduje zakwaszenie moczu, upośledzając w ten sposób wydalanie stałych kwasów i zasad. Kwaśny odczyn moczu może powodować wytrącanie się mocznów i cystynianów oraz tworzenie się kamieni w drogach moczowych, nie należy więc podawać dużych dawek witaminy C chorym ze skłonnościa do dny, cystynurii lub tworzenia się kamieni moczanowych.

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: witamina A, witamina B2, witamina B6, witamina E, bioflawonoidy, wapń, magnez, cynk

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: długie przechowywanie, światło, nikotyna, wysoka temperatura, środowisko zasadowe, powietrze, żeń-szeń, tlenek węgla (czad), aspiryna, siarczan żelaza, barbiturany, adrenalina, estrogen, sulfonamidy, diuretyki, antykoagulanty, śroski przeciwdepresyjne, siarczan sodu, kortyzon, stres

Ciekawostki o witaminie:
- palacze mają wyższe zapotrzebowanie na witaminę C niż osoby niepalące,
- przyjmowanie zbyt dużych dawek syntetycznej witaminy C sprzyja tworzeniu się kamieni w nerkach,
- przeterminowaną żywność rozpoznaje się po znacznie obniżonej zawartości witaminy C,
- człowiek musi pobierać witaminę C z pokarmu, natomiast zwierzęta są w stanie wytwarzać ją same (w wyjątkiem małp i świnek morskich),
- kwas askorbinowy czyli witamina C jest białym proszkiem bez zapachu, o lekko kwaśnym smaku. Syntetyczne preparaty zawierają ok. 99% tego kwasu. Rozpuszcza się łatwo w wodzie oraz rozcieńczonym alkoholu metylowym i etylowym. Nie rozpuszcza się natomiast w tłuszczach i ich rozpuszczalnikach,
- długotrwałe przyjmowanie aspiryny trzykrotnie zwiększa wydalanie witaminy C, dlatego też należy wtedy zwiększyć dawki tej witaminy,
- dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym witamina C znacznie zmniejsza ryzyko występowania chorób chronicznych, takich jak rak, choroby serca czy zaćma. W celu optymalnego zredukowania ryzyka wystąpienia tych schorzeń, nowe zalecenia dietetyczne sugerują spożywanie nawet do 120 mg tej witaminy dziennie, najlepiej pochodzącej z warzyw i owoców,
- cebula i czosnek, wbrew powszechnym opiniom, zawierają mało witaminy C, cebula mniej niż 10 mg, a czosnek ok. 30 mg, ich pozytywne działanie wiąże się nie tyle z obecnością witaminy C, co z zawartością w nich bioflawonoidów, a także substancji o charakterze bakteriobójczym,
- witamina C należy do najmniej trwałych. Ulega zniszczeniu w wyższej temperaturze, w obecności tlenu, enzymów typu oksydaz (takich jak askorbinaza, peroksydaza i inne) oraz niektórych jonów metali. Przy sporządzaniu potraw (gotowanie, duszenie) traci się do 75% witaminy C, przy suszeniu owoców do 90%. Procesy technologiczne, takie jak pasteryzacja, sterylizacja, a także mieszanie połączone z napowietrzaniem, niszczą witaminę C,
- surówki z pomidorów lub z kapusty długo zachowują witaminę C, natomiast dodatek świeżych ogórków, które zawierają dużo czynnej askorbinazy przyspiesza w surówce z pomidorów rozkład witaminy C,
- ponieważ witamina C umożliwia wytwarzanie rozpuszczających tłuszcz hormonów stresu, można ją uznać za skuteczny środek odchudzający.

Lukaszr0
09-12-10, 00:30
Witamina D

Opis i funkcje: Odkrycie witaminy D wiąże się ściśle z chorobą zwaną krzywicą. W 1645 Whistler opisał krzywicę, a w 5 lat później Glisson podał jej dokładny obraz kliniczny. W XVIII wieku tran został dość powszechnie uznany jako lek przeciw krzywicy. Pierwsi stosowali go rybacy i chłopi mieszkający w pasie nadmorskim. W 1890 Palm na podstawie badań nad częstotliwością występowania krzywicy w różnych krajach świata wykazał, że istnieje duża zależność między zapadalnością na tę chorobę a intensywnością nasłonecznienia. Powiązanie roli światła i żywienia w etiologii krzywicy nastąpiło dopiero w 1924, kiedy to Hess i Weinstock oraz Steenbock dowiedli, że naświetlanie niektórych produktów promieniami ultrafioletowymi nadaje im właściwości przeciwkrzywicze. W 1927 Windaus i Hess dowiedli, że to ergosterol zamienia się na witaminę D. W 1931 Angew a rok później Windaus wyodrębnili w wyniku naświetlania ergosterolu czystą krystaliczną witaminę D2. W sześć lat później otrzymano witaminę D3 przez naświetlanie 7-dehydrosterolu. Następnie wyjaśniono, że naturalna witamina powstaje w skórze człowieka pod wpływem promieniowania słonecznego. Witamina D obejmuje witaminę D1 (kalcyferol), D2 (ergokalcyferol) oraz D3 (cholekalcyferol). Wtamina D1 znajduje się w tranie, D2 jest wytwarzana w roślinach wystawionych na działanie promieni ultrafioletowych, natomiast witamina D3 powstaje w skórze ludzi i zwierząt i jako jedną z niewielu witamin organizm może wyprodukować sam pod wpływem promieni słonecznych, które przemieniają zawarty w skórze człowieka 7-dehydrocholesterol (tzw. prowitamina D3) przemienia się w cholekalcyferol. Witamina D pełni istotną funkcję w regulowaniu przemiany wapnia i fosforu oraz tworzeniu kości. Witamina ta wzmaga wchłanianie wapnia i fosforu z jelit, a także hamuje ilość wapnia wydalanego z organizmu. Jest także niezbędna do optymalnego formowania układu szkieletowego, pośrednio wpływa korzystnie na system nerwowy i na skurcze mięśni w tym serca. Opowiednia ilość wapnia umożliwia sprawne przewodzenie impulsów nerwowych. Witamina D zapobiega i łagodzi stany zapalne skóry, reguluje wydzielanie insuliny, a tym samym wpływa na odpowiedni poziom cukru w organizmie. Korzystnie wpływa na słuch, gdyż decyduje o dobrym stanie kostek ucha wewnętrznego. Oddziałuje na komórki szpiku kostnego produkujące komórki obronne (monocyty).

Używane nazwy: Kalcyferol, ergokalcyferol, cholekalcyferol, witamina przeciwkrzywiczna
Zapotrzebowanie:
Witaminę D wyraża się w tabelach żywieniowych w mikrogramach [µg] lub Jednostkach Międzynarodowych [I.U.]

1 Jednostka Międzynarodowa [I.U.] = 0,025 [µg]

Zalecane normy dietetyczne na Witaminę D dla różnych grup ludności przy uwzględnieniu niedostatecznej ekspozycji światła słonecznego*





Grupy ludności
Witamina D
Zalecane normy dietetyczne [µg / dzień]
Bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych [µg / dzień]
Dzieci 1-3 lat
5
50
Dzieci 4-8 lat
5
50
Chłopcy 9-13 lat
5
50
Młodzież męska 14-18 lat
5
50
Mężczyźni 19-30 lat
5
50
Mężczyźni 31-50 lat
5
50
Mężczyźni 50-70 lat
10
50
Mężczyźni powyżej 70 lat
15
50
Dziewczęta 9-13 lat
5
50
Młodzież żeńska 14-18 lat
5
50
Kobiety 19-30 lat
5
50
Kobiety 31-50 lat
5
50
Kobiety 50-70 lat
10
50
Kobiety powyżej 70 lat
15
50
Kobiety ciężarne do 18 lat
5
50
Kobiety ciężarne 19-30 lat
5
50
Kobiety ciężarne 31-50 lat
5
50
Kobiety karmiące do 18 lat
5
50
Kobiety karmiące 19-30 lat
5
50
Kobiety karmiące 31-50 lat
5
50

*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)



Źródła w żywności:
Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu
[µg]
Tran (2 łyżeczki)
242
Śledź
25
Makrela
24
Łosoś
12
Sardynki w oleju
9
Tuńczyk
6
Mleko (1 filiżanka)
3
Mąka pełnoziarnista
3
Jajko (1 żółtko)
1
Wątroba
1

Niedobór witaminy:
- u niemowląt - krzywica dziecięca (rachitis infantilis),
- u dzieci starszych i młodzieży - krzywica późna (rachitis tarda),
- u starszych: zaburzenia struktury kości - osteomalacja i zrzeszotnienie kości,
- krótkowzroczność,
- stany poirytowania, dolegliwości nerwicowe, bezsenność, pesymizm


Nadmiar witaminy:
- nudności,
- biegunka,
- spadek masy ciała,
- łatwe męczenie się,
- nadmierne pocenie się,
- brak apetytu, utrata łaknienia,
- senność,
- opóźnienie w rozwoju dziecka,
- zaburzenia rytmu pracy serca,
- wzmożone oddawanie moczu,
- ból oczu,
- bóle szczęk, stawów i mięśni,
- bóle głowy,
- świąd skóry,
- zwiększenie ryzyko powstania miażdżycy,
- zwiększenie ryzyko powstania kamicy nerkowej

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: witamina A, witamina C, witamina E, wapń, fosfor, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, światło słoneczne

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: alkohol, środki przeczyszczające, kortykosterydy

Ciekawostki o witaminie:
- witamina D powstaje w skórze człowieka w wyniku działania słonecznych promieni ultrafioletowych. Z pożywieniem przyjmuje się głównie jej formę wstępną (prowitaminę), która w kolejnym etapie przetwarzana jest w wątrobie, nerkach i skórze na właściwą witaminę D,
- ludzie starsi są szczególnie narażeni są na powstanie niedoborów witaminy D. W związku z wiekiem maleje bowiem zdolność skóry do produkowania tej witaminy pod wpływem światła słonecznego. Winna temu jest również dużo niższa aktywność fizyczna osób starszych,
- witamina D jest rozpuszczalna w tłuszczach, ułatwia to jej magazynowanie w organizmie, dlatego też zbyt duże dawki mogą powodować hiperwitaminozę,
- uważa się, że już dziesięć minut słonecznej kąpieli codziennie w czasie letnich miesięcy zapewnia odpowiednią dawkę tej witaminy na cały rok. Jednak należy brać pod uwagę indywidualne zapotrzebowania, np. to, że dzieci potrzebują więcej witaminy niż dorośli, a ponadto - że wraz z wiekiem zmniejsza się zdolność organizmu do wytwarzania tej witaminy pod wpływem promieni ultrafioletowych. Również osoby znajdujące się w zanieczyszczonym środowisku mają mniejsze szanse na odpowiednią ilość witaminy D w organizmie.

Lukaszr0
09-12-10, 00:31
Witamina E


Opis i funkcje: W 1922 Evans i Bishop dowiedli istnienia czynnika pokarmowego zapobiegającego bezpłodności u szczurów. Najpierw nazwano go witaminą E, a potem dla podkreślenia sposobu działania na organizm tokoferolem (tokos-rodzenie, phero, ol = alkoholowy charakter związku). W 1927 Evans i Burr uzyskali z kiełków pszenicy stężone koncentraty witaminy E. W 10 lat później wyodrębnili czysty α-tokoferol. Istnieje co najmniej osiem postaci witaminy E zwanych tokoferolami, które są rozpuszczalne w tłuszczach. Poszczególne tokoferole (α, β, γ) różnią się między sobą jedynie liczbą i umiejscowieniem grup metylowych przy pierścieniu benzenowym. Witamina E związana jest z przemianą azotową i oddychaniem. Witamina E bierze udział w przemianie materii, jako związek antyoksydacyjny i zwiększający podaż tlenu, zapobiega utlenianiu witaminy A , nienasyconych kwasów tłuszczowych i innych lipidów, uniemożliwiając tym samy tworzeniu się toksycznych produktów i zapobiega rozwojowi miażdżycy naczyń krwionośnych. Witamina E obniża podwyższony poziom lipidów w surowicy krwi. Aktywując układy enzymatyczne oddychania tkankowego, uczestniczy w procesach odtruwania, chroni komórki przed stłuszczeniem, podtrzymuje czynność tkanki mięśniowej, ułatwia przyswajanie tlenu przez erytrocyty. Witamina E pobudza produkcję substancji przeciwzakrzepowych, zmniejszając ryzyko rozwoju schorzeń naczyń krwionośnych. Witamina E jest niezbędna u mężczyzn do prawidłowej produkcji spermy. Dlatego niedobór witaminy E może prowadzić do bezpłodności. Wykorzystywana jest też do leczenia męskiej bezpłodności, zaburzeń mięśniowych, miażdżycy oraz chorobach serca. Witamina E współdziała z witaminami A, C i karotenoidami, zmniejszając ryzyko rozwoju chorób nowotworowych.

Używane nazwy: Tokoferol, α-tokoferol

Zapotrzebowanie:
Witaminę E wyraża się w tabelach żywieniowych jako "Równoważnik alfa-tokoferolu" w miligramach [mg]. Alfa-tokoferol (α-tokoferol) wykazuje 100% bioaktywności.
1 [mg] Równoważnika α-tokoferolu
= 1 [mg] czystej formy α-tokoferolu (alfa-tokoferolu)

= 2 [mg] β-tokoferolu (beta-toforelu)

= 4 [mg] γ-tokoferolu (gamma-tokoferolu)

= 5 [mg] α-tokotrienolu (alfa-tokotrienolu)

= 25 [mg] β-tokotrienolu (beta-tokotrienolu)

= 25 [mg] γ-tokotrienolu (gamma-tokotrienolu)


Czasami spotykane jest również oznaczenie w Jednostkach Międzynarodowych [I.U.]

1 [mg] Równoważnika α-tokoferolu = 1,5 Jednostek Międzynarodowych [I.U.].

Zalecane normy dietetyczne na Witaminę E dla różnych grup ludności*


Grupy ludności
Witamina E
Zalecane normy dietetyczne [mg / dzień]
Bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych [mg / dzień]
Dzieci 1-3 lat
6
200
Dzieci 4-8 lat
7
300
Chłopcy 9-13 lat
11
600
Młodzież męska 14-18 lat
15
800
Mężczyźni 19-30 lat
15
1000
Mężczyźni 31-50 lat
15
1000
Mężczyźni 50-70 lat
15
1000
Mężczyźni powyżej 70 lat
15
1000
Dziewczęta 9-13 lat
11
600
Młodzież żeńska 14-18 lat
15
800
Kobiety 19-30 lat
15
1000
Kobiety 31-50 lat
15
1000
Kobiety 50-70 lat
15
1000
Kobiety powyżej 70 lat
15
1000
Kobiety ciężarne do 18 lat
15
800
Kobiety ciężarne 19-30 lat
15
1000
Kobiety ciężarne 31-50 lat
15
1000
Kobiety karmiące do 18 lat
19
800
Kobiety karmiące 19-30 lat
19
1000
Kobiety karmiące 31-50 lat
19
1000

*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)

Źródła w żywności:
Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu
[mg]
Olej sojowy
115
Olej słonecznikowy
75
Kiełki pszenne
30,5
Migdały
29,2
Olej lniany
23
Orzechy włoskie
20,8
Orzechy ziemne
19,4
Sałata
13
Oliwa
8
Kapusta
6
Szprotki
4,6
Masło
2,8
Mąka pełnoziarnista
1,6
Banany
1,4
Jaja
1,2
Mleko
0,1

Niedobór witaminy:
- zaburzenia funkcjonowania i osłabienie mięśni szkieletowych (dystrofia),
- rogowacenie i wczesne starzenie się skóry oraz gorsze gojenie się ran,
- zaburzenia neurologiczne, osłabienie zdolności koncentracji, stany rozdrażnienia,
- niedokrwistość u niemowląt i dzieci,
- bezpłodność,
- pogorszenie wzroku,
- zwiększone ryzyko chorób sercowo naczyniowych

Nadmiar witaminy:
- witamina spożywana przez dłuższy czas w dawkach większych niż 1000 mg octanu α-tokoferolu na dobę, u osób dorosłych, może powodować zmęczenie, bóle głowy, osłabienie mięśni i zaburzenia widzenia

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: witamina A, kompleks witamin B, witamina C, mangan, selen, fosfor, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: światło, powietrze, siarczan żelaza, mrożenie, środki przeczyszczające, estrogen, hormony tarczycy, środki antykoncepcyjne

Ciekawostki o witaminie:
- właściwości antyutleniające tej witaminy są często wykorzystywane w procesie przetwarzania i produkcji olejów roślinnych, margaryny, pieczonych produktów żywnościowych, gdzie występuje jako konserwant przeciwdziałający jełczeniu tłuszczu,
- naturalna witamina E powstaje tylko w roślinach. Zwierzęta nie potrafią jej wytwarzać,
- oleje roślinne i oliwa tłoczone na zimno zawierają znacznie więcej witaminy E niz te produkowane przemysłowo, ponieważ proces uszlachetniania niszczy do 75% witaminy,
- niedobory witaminy E w pożywieniu mogą przyspieszać procesy starzenia się ustroju, a także zwiększać ryzyko zachorowania na miażdżycę i nowotwory,
- jeżeli nasze pożywienie zawiera zbyt mało witaminy E, tłuszcz w organizmie jełczeje. Typowe objawy to plamy starcze, tzw. kwiaty starości i przebarwienia na skórze,
- jako witamina rozpuszczalna i w tłuszczach i gromadzona w tkance tłuszczowej przyjmowana przez dłuższy czas w formie syntetycznej, w dawkach większych niż 1000 mg octanu alfa-tokoferolu na dzień, u osób dorosłych, może powodować zmęczenie, bóle głowy, osłabienie mięśni i zaburzenia widzenia,
- wchłanialność witaminy E jest odwrotnie proporcjonalna do wielkości jednorazowej dawki i np. z dawki jednorazowej 100 mg ulega resorbcji 80%, z dawki jednorazowej 500 mg - tylko 68%,
- witamina E współdziała z witaminami A, C i karotenoidami, bioflawonoidami a także z selenem zmniejszając ryzyko rozwoju chorób nowotworowych i powstawanie wolnych rodników.

KowalX
09-12-10, 00:31
Masz zgodę na kopiowanie materiałów?

Lukaszr0
09-12-10, 00:31
Witamina H


Opis i funkcje: W 1927 Boas i współpracownicy wywołali zmiany na skórze u szczurów, następnie podawali różne produkty spożywcze określając skuteczność leczenia choroby skóry. Nieznany jeszcze czynnik, skuteczny w leczeniu zmian skórnych, György nazwał witaminą H od niemieckiego słowa Haut - skóra. W 1935 Kögl doniósł o wyizolowaniu z żółtka jaja krystalicznego związku, który pobudzał wzrost drożdży. Czynnik ten nazwano Biotyną. Dwa lata wcześniej Alison i współpracownicy opisali koenzym R pobudzający wzrost niektórych drobnoustrojów, mający identyczne działanie jak biotyna. W 1936 Harris zsyntezował witaminę H. Witamina H czyli biotyna należy do witamin z grupy witamin B, a więc rozpuszczalna w wodzie. Witamina ta pełni rolę przenośnika dwutlenku węgla w różnych procesach przemiany materii. Wytwarzana jest przez bakterie żyjące w przewodzie pokarmowym. Bierze udział w metabolizmie białek i tłuszczów, uczestniczy w syntezie kwasów tłuszczowych, jak też przy wchłanianiu witaminy C. Współdziała w przemianie aminokwasów i cukrów jak również uczestniczy z witaminą K w syntezie protrombiny białka odpowiedzialnego za prawidłowe krzepnięcie krwi. Wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry oraz włosów, zapobiega siwieniu włosów oraz łysieniu.

Używane nazwy: Biotyna, witamina Bw, witamina B7, koenzym R

Zapotrzebowanie:
Witaminę H wyraża się w tabelach żywieniowych w mikrogramach [µg]. Dla tej witaminy z powodu braku danych nie została oznaczona bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych, dlatego też, aby nie dopuścić do możliwości przedawkowania, źródłem tej witaminy powinna być żywność.

Zalecane normy dietetyczne na Witaminę H dla różnych grup ludności*
Grupy ludności
Witamina H
Zalecane normy dietetyczne [µg / dzień]
Dzieci 1-3 lat
8
Dzieci 4-8 lat
12
Chłopcy 9-13 lat
20
Młodzież męska 14-18 lat
25
Mężczyźni 19-30 lat
30
Mężczyźni 31-50 lat
30
Mężczyźni 50-70 lat
30
Mężczyźni powyżej 70 lat
30
Dziewczęta 9-13 lat
20
Młodzież żeńska 14-18 lat
25
Kobiety 19-30 lat
30
Kobiety 31-50 lat
30
Kobiety 50-70 lat
30
Kobiety powyżej 70 lat
30
Kobiety ciężarne do 18 lat
30
Kobiety ciężarne 19-30 lat
30
Kobiety ciężarne 31-50 lat
30
Kobiety karmiące do 18 lat
35
Kobiety karmiące 19-30 lat
35
Kobiety karmiące 31-50 lat
35

*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)

Źródła w żywności:
Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu
[µg]
Watróbka
102
Mąka sojowa
63
Żółtko jaj
54
Orzechy włoskie
37
Orzechy ziemne
31
Sardynki
21
Migdały
17
Grzyby
15
Ryż naturalny
9
Mąka pełnoziarnista
7
Szpinak
6
Kraby
6
Szynka
5
Marchew
3
Pomidory
2
Ser chudy
2


Niedobór witaminy:
- łuszczycowe zmiany skóry na dłoniach, nogach i ramionach, wysuszenie i przebarwienia skóry oraz błon śluzowych,
- podwyższenie poziomu cholesterolu i barwników żółciowych we krwi,
- bóle mięśniowe, osłabienie i apatia

Nadmiar witaminy:
- bóle brzucha, nudności, wymioty, złe samopoczucie, niekiedy biegunka

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: kompleks witamin B, magnez, mangan

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: środowisko zasadowe, sulfonamidy, antybiotyki, surowe białko jaj (awidyna)

Ciekawostki o witaminie:
- bakterie jelitowe mają zdolność wytwarzania witaminy H,
- w suchej postaci biotyna jest dość trwała, ale w silnie kwaśnych i alkalicznych roztworach traci swoją aktywność biologiczną, szczególnie w podwyższonej temperaturze,
- niedobory witaminy H występują niezwykle rzadko, może je spowodować jedynie dieta złożona w 30% i więcej z czystego białka kurzego. Białko jaja zawiera bowiem substancję zwaną awidyną, która wiąże witaminę H i tym samym ją dezaktywuje. Awidyna traci swoje właściwości, kiedy białko zostanie podgrzane.

Lukaszr0
09-12-10, 00:32
Witamina K

Opis i funkcje: W 1929 Dam zauważył podskórne i śródskórne wybroczyny krwawe u kurcząt na sztucznej diecie. W pięć lat później badacz ten wraz z Schouheyderem doszedł do wniosku, że wywołane objawy u kurcząt są chorobą na skutek niedoboru czynnika nazwanego witaminą K potrzebnego do utrzymania normalnego poziomu protrombiny. W 1939 Dam, Karr i współpracownicy wyodrębnili czystą witaminę K z liści Lucerny (wit. K1). Wkrótce później Almgnist, Doisy, Friese dokonali syntezy witaminy K. Następnie udało się wykazać, że pewne drobnoustroje mogą syntetyzować czynnik przeciwkrwotoczny (wit. K2). Mianem witaminy K określamy grupę związków nierozpuszczalnych w wodzie, ale rozpuszczalnych w tłuszczach. Do grupy tej należą: witamina K1 (filochinon), witamina K2 (menachinon), witamina K3 (menadion), Witaminę K1 pozyskuje się z pożywienia, K2 jest produkowana przez bakterie jelitowe, natomiast witamina K3 jest syntetyzowana, tzn. produkowana sztucznie. Witamina K jest koenzymem syntezy protombiny w wątrobie czyli białka osocza krwi, które bierze udział w procesie krzepnięcia krwi. Witamina K uszczelnia sródbłonki naczyń krwionośnych, z apobiega krwawieniom wewnętrznym oraz krwotokom, jest czynnikiem zmniejszającym nadmierne, obfite krwawienia miesiączkowe. Uczestniczy w formowaniu tkanki kostnej, wpływa na przemiany metaboliczne kwasów nukleinowych. Witamina K posiada właściwości przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze, wykazuje również działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe.


Używane nazwy: Filochinon, menachinon, witamina przeciwkrwotocza, menadion, fitochinon, menadiol, farnochinon, ftiokol

Zapotrzebowanie:
Witaminę K wyraża się w tabelach żywieniowych w mikrogramach [µg]. Dla tej witaminy z powodu braku danych nie została oznaczona bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych, dlatego też, aby nie dopuścić do możliwości przedawkowania, źródłem tej witaminy powinna być żywność.

Zalecane normy dietetyczne na Witaminę K dla różnych grup ludności*
Grupy ludności
Witamina K
Zalecane normy dietetyczne [µg / dzień]
Dzieci 1-3 lat
30
Dzieci 4-8 lat
55
Chłopcy 9-13 lat
60
Młodzież męska 14-18 lat
75
Mężczyźni 19-30 lat
120
Mężczyźni 31-50 lat
120
Mężczyźni 50-70 lat
120
Mężczyźni powyżej 70 lat
120
Dziewczęta 9-13 la
60
Młodzież żeńska 14-18 lat
75
Kobiety 19-30 lat
90
Kobiety 31-50 lat
90
Kobiety 50-70 lat
90
Kobiety powyżej 70 lat
90
Kobiety ciężarne do 18 lat
75
Kobiety ciężarne 19-30 lat
90
Kobiety ciężarne 31-50 lat
90
Kobiety karmiące do 18 lat
75
Kobiety karmiące 19-30 lat
90
Kobiety karmiące 31-50 lat
90

*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)



Źródła w żywności:
Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu
[µg]
Jarmuż
500
Szpinak
350
Brukselka
230
Brokuły
210
Sałata
200
Rzeżucha
200
Kalafior
80
Fasola zielona
45
Ogórki
30
Cukinia
30
Pomidory
10


Niedobór witaminy:
- obniżony poziom protrombiny we krwi - dotyczy to zwłaszcza ludzi starszych, u których występują zaburzenia w obrębie przewodu pokarmowego (zaburzenia wydzielania żółci, wchłaniania w jelicie cienkim),
- wydłużony czas krzepnięcia krwi (krwotoki z nosa, układu pokarmowego i moczowego),
- skaza krwotoczna noworodków - głównie krwotoki z przewodu pokarmowego

Nadmiar witaminy:
- nadmierne dawki mogą wpłynąć niekorzystnie na pracę wątroby,
- zbyt duże dawki witaminy K mogą powodować poty oraz uczucie gorąca,
- podawana w formie zastrzyku domięśniowego może wywołać odczyny alergiczne oraz powodować skoki ciśnienia tętniczego

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: witamina H

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: alkohol, środowisko zasadowe, światło, promieniowanie jonzujące, antykoagulanty, mrożenie, aspiryna, antybiotyki, neomycyna

Ciekawostki o witaminie:
- dzieci oraz osoby obłożnie chore skazane są na zaopatrywanie organizmu w witaminę K jedynie poprzez pożywienie. U zdrowych osób dorosłych witamina ta wytwarzana jest przez florę bakteryjną jelit,
- leczenie antybiotykami może powodować niedobory witaminy K, ponieważ antybiotyki zniszczą florę jelitową. Dlatego też, adekwatnie do terapii, należy uwzględnić zwiększone spożycie tej witaminy,
- jogurt i kefir to idealne potrawy między posiłkami, pobudzające wytwarzanie witaminy K,
- w niektórych przypadkach noworodki otrzymują witaminę K od urodzenia, co minimalizuje możliwość wystąpienia u nich krwotoku.

Lukaszr0
09-12-10, 00:33
Bioflawonoidy

Opis i funkcje: Bioflawonoidy nie są w ścisłym słowa znaczeniu witaminą, ale ze względu na swoje spełniane funkcje są klasyfikowane jako witaminy. Termin bioflawonoidy odnosi się do wielu różnych związków. Szczegółowa klasyfikacja bioflawonoidów obejmuje: flawonole, flawony, flawonony, flawan-3-ole, izoflawony, antocyjanidy. Dotej pory rozpoznano ponad 7000 różnych bioflawonoidów, najbardziej znanymi są rutyna, kwercetyna, kwercytryna, hesperydyna, kemferol, eriodykcjol. Chemicznie wszystkie bioflawonoidy są oparte na szkielecie węglowodorowym flawonu. Różnią się liczbą i rodzajem podstawników, przy czym różnice między tymi związkami wynikają przede wszystkim z odmiennej budowy tylko jednego skrajnego pierścienia. O istnieniu tych substancji ludzkość dowiedziała się w 1936 dzięki węgierskiemu naukowcowi Albertowi Szent-Gyorgyi (odkrywcy witaminy C). Zostały pozyskane z czerwonej papryki i soku z cytryny. Początkowo naukowcy sądzili, że bioflawonoidy to kolejna witamina i nazwali substancje z tej grupy witaminą P (nazwa od Permeability - przepuszczalność), ponieważ w połączeniu z witaminą C miały zdolność zapobiegania szkorbutowi. Wówczas otrzymywano je z pomarańczy i dopiero w wiele lat później okazało się, że rzekoma witamina P jest w istocie mieszaniną flawonoidów, głównie rutyny, w związku z czym odstąpiono od tego nazewnictwa. W naturze chronią komórki roślinne przed chorobami oraz szkodliwym działaniem słońca, grzybów i insektów. Większość z nich jest barwnikami zgromadzonymi w powierzchniowych warstwach tkanek roślinnych (a więc pod skórką). Bioflawonoidy są "towarzyszem broni" witaminy C. Bioflawonoidy są pomocne w przyswajaniu witaminy C i w ochronie tejże witaminy przed utlenianiem. Bioflawonoidy podnoszą kondycję naczyń włosowatych, uszczelniają i wzmacniają ściany naczyń krwionośnych i ich przepuszczalność, zapobiegają krwawieniom, wybroczynom, poprawiają przepływ krwi w naczyniach wieńcowych i obniżają ciśnienie, są "wymiataczem" wolnych rodników, rozkurczają mięśnie gładkie naczyń krwionośnych i przewodów żółciowych, są pomocne w leczeniu miażdżycy, poprawiają przepływ krwi w naczyniach wieńcowych i obniżają ciśnienie, działają przeciwalergicznie, przeciwgrzybicznie, przeciwnowotworowo i przeciwrzodowo.

Używane nazwy: Witamina P, flawonoidy, związki flawonowe, witamina C2, cytryn
Zapotrzebowanie:
Na bioflawonoidy nie ma ustalonego zapotrzebowania, przyjmuje się, iż dzienna dawka to 20 mg. Żywieniowcy zalecają 20 mg bioflawonoidów w przeliczeniu na każde spożyte 100 mg witaminy C.

Źródła w żywności:
Kasza gryczana, borówki, jeżyny, czarna i czerwona porzeczka, pomidory, papryka, grejfruty, sałata, kiwi, brokuły, ruta, cebula, czerwone wino, cytryny ze skórką, kasza gryczana, grejpfruty, głóg, szpinak, śliwki węgierki, wiśnie, owoc dzikiej róży. Ponadto wystepują w ziołach: rumianku, lukrecji, miłorzębie japońskim, skrzypie, fiołku trójbarwnym, bzie czarnym, dziurawcu.

Ciekawostki o witaminie:
- bioflawonoidy podtrzymują działanie adrenaliny, czyli hormonu nadnercza, który ma znaczenie mobilizujące i stymulujące. Dzięki niej czujemy się rześko i nie męczymy się szybko. Dlatego też warto codziennie w naszym pożywieniu uwzględniać porcję surówek, w której skład wchodzą warzywa zawierające flawonoidy (np. sałatę, pomidory, paprykę),
- zażywanie zwiększonych dawek rutyny i witaminy C (w formie naturalnej)zapobiega przeziębieniom, infekcjom oraz grypie. Uszczelniają one naczynia krwionośne, chroniąc je przed uszkodzeniami oraz atakiem wirusów i bakterii.
Cholina

Opis i funkcje: W 1846 N.T. Gobley wyodrębnił substancję z żółtka jaj, którą nazwał lecytyną (od greckiego słowa "lekithos" znaczącego żółtko jaj). W latach czterdziestych dwóch niezależnych badaczy wskazało cholinę jako witaminę, jednak ostatecznie została zakwalifikowana (ze względu na to, że nie spełnia kryteriów) jako "niby" witamina. Organizm ludzki może sam produkować cholinę za pomocą kwasu foliowego, witaminy B12 i aminokwasów (metionina, seryna). Jednak nie zawsze są to ilości wystarczające i musimy je uzupełniać. Jest nazywana witaminą ożywiającą umysł. Już w okresie niemowlęctwa dzięki cholinie znajdującej się w mleku matki rozwija się mózg i cały system nerwowy. Podczas przemiany materii z choliny wytwarza się także acetylocholina (neuroprzekaźnik), która jest odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego. Dzięki temu jesteśmy w stanie skoncentrować się przy wytężonym działaniu i wykazać pomysłowością. Jeżeli jednak brakuje w organizmie choliny, stany takie są krótkotrwałe. Cholina należy do tzw. substancji lipotropowych zajmujących się przetwarzaniem, stapianiem i transportowaniem molekuł tłuszczu. Razem z innymi substancjami cholina, która sama jest częścią substancji tłuszczowych i lipoprotein, nie tylko ułatwia przenoszenie tłuszczów z wątroby do innych narządów, ale i wchłanianie oraz zużytkowanie go w komórkach. Cholina razem z innymi związkami dba o zachowanie pożądanej lepkości krwi. Niedobór choliny powoduje, że cholesterol krąży we krwi, ale nie dociera do komórek. Następuje jego jełczenie, sklejanie się odpadów martwego białka, w wyniku czego ulegają one zeskorupieniu, nie dopuszczając substancji odżywczych do komórek. Nie odżywione komórki tracą aktywność i nie są w stanie przesyłać sygnałów do mózgu, a nawet obumierają. Cholinę wykorzystuje się w leczeniu zaburzeń pracy układu nerwowego związanych z niskim poziomem acetylocholiny w mózgu (choroba Alzheimera, niezdolność do uczenia się, utrudnione uczenie się mowy i opóźnienie funkcji motorycznych). Jednak badania nad tą substancją trwają nadal, a wyniki terapii za pomocą choliny nie zawsze są jednoznaczne.

Używane nazwy: Witamina B4
Zapotrzebowanie:
Cholinę wyraża się w tabelach żywieniowych w mikrogramach [mg]. Dla tej witaminy z powodu braku danych nie została oznaczona bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych, dlatego też, aby nie dopuścić do możliwości przedawkowania, źródłem tej witaminy powinna być żywność.

Zalecane normy dietetyczne na Cholinę dla różnych grup ludności*
Grupy ludności
Cholina
Zalecane normy dietetyczne [mg / dzień]
Bezpieczna maksymalna dawka nie powodująca ryzyka efektów ubocznych [mg / dzień]
Dzieci 1-3 lat
200
1000
Dzieci 4-8 lat
250
1000
Chłopcy 9-13 lat
375
2000
Młodzież męska 14-18 lat
550
3000
Mężczyźni 19-30 lat
550
3500
Mężczyźni 31-50 lat
550
3500
Mężczyźni 50-70 lat
550
3500
Mężczyźni powyżej 70 lat
550
3500
Dziewczęta 9-13 lat
375
2000
Młodzież żeńska 14-18 lat
400
3000
Kobiety 19-30 lat
425
3500
Kobiety 31-50 lat
425
3500
Kobiety 50-70 lat
425
3500
Kobiety powyżej 70 lat
425
3500
Kobiety ciężarne do 18 lat
450
3000
Kobiety ciężarne 19-30 lat
450
3500
Kobiety ciężarne 31-50 lat
450
3500
Kobiety karmiące do 18 lat
550
3000
Kobiety karmiące 19-30 lat
550
3500
Kobiety karmiące 31-50 lat
550
3500

*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)


Źródła w żywności:
Żółtka jaj, drożdże, szpinak, pomidory, kapusta, groch, wątroba, fasola, ryby, ser, sałata, otręby pszenne

Niedobór witaminy:
- stany lękowe,
- dolegliwości sercowe,
- bóle głowy,
- obstrukcja

Nadmiar witaminy:
- niedobór witaminy B6,
- stany oszołomienia,
- mdłości,
- biegunki,
- rybi zapach z ust

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: kwas foliowy, inozytol, witamina A, witamina B12, kompleks witamin B

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: cukier, alkohol, kawa, temperatura

Ciekawostki o witaminie:
- brak choliny sprawia, że już od czterdziestego roku życia, a nieraz nawet wcześniej, może nastąpić typowo starczy rozkład psychiczny, którego najbardziej charakterystyczne symptomy to zaniki pamięci oraz niezdolność do koncentracji,
- aż do początku lat dziewięćdziesiątych panowało przekonanie, że organizm sam potrafi wyprodukować taką ilość choliny, która pokrywałąby zapotrzebowanie. Jednak w 1993 eksperci udowodnili, że ludzie żyjący w ciągłym stresie psychicznym mogą zużywać podwójne dawki choliny

Lukaszr0
09-12-10, 00:34
Inozytol

Opis i funkcje: Inozytol został odkryty w moczu chorych na cukrzycę, ponad 100 lat temu, ale niepoznano wówczas jego znaczenia, dopiero w 1941 Gavin i McHenry rozpoznali jego ważną rolę w metaboliźmie człowieka. Inozytol należy do grupy "niby" witamin. Inzozytol występuje w 9 odmianach izomerycznych. Aktywny biologicznie jest mioinozytol (mezoinozytol). Jego niedobór jest raczej rzadko spotykany, gdyż związek ten jest nie tylko produkowany przez organizm, ale i występuje w wielu produktach spożywczych. Około dwóch trzecich powstaje w organizmie w wyniku przemiany materii. Resztę dostarczamy zazwyczaj w codziennej diecie. Inozytol jest syntetyzowany w mózgu, częściowo w wątrobie, nerkach i prawdopodobnie we wszystkich tkankach. Jest również budulcem błon komórkowych. Krąży we krwi, skąd jest pobierany przez komórki nie potrafiące go syntetyzować. Wytwarzają go także bakterie obecne w naszym organizmie, m.in. znajdujące się w układzie pokarmowym. Inozytol jest niezbędny do wytwarzania fosfatydyloinozytolu - jednego z najważniejszych fosfolipidów występujących w lecytynie. Inozytol, który jest głównym składnikiem lecytyny, funkcjonuje jako substancja lipotropowa (tzn. związek, który zapobiega gromadzeniu się tłuszczu i cholesterolu w wątrobie). Jeżeli wątroba staje się nadmiernie obciążona przez tłuszcz i cholesterol, upośledzeniu ulegają liczne jej funkcje (jak na przykład detoksykacja, metabolizm, produkcja żółci, etc.), co negatywnie odbija się na całym organizmie. Może to również prowadzić do schorzeń pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych (np. kamienie żółciowe). Inozytol odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu neuroprzekaźników acetylocholiny i serotoniny (tj. zwiększając wrażliwość receptorów na serotoninę). Te neuroprzekaźniki są potrzebne między innymi dla właściwych funkcji poznawczych, sprawności pamięci, jasności myślenia, stabilizacji nastrojów oraz pracy nerwów i mięśni. Na przykład badania potwierdziły skuteczność suplementacji inozytolem w dużych dawkach w leczeniu depresji. Prawdopodobnie dzięki jego pozytywnemu wpływowi na aktywność serotoniny, badania wykazały również, że inozytol w dużych ilościach ogranicza dotkliwość i częstotliwość ataków paniki i łagodzi objawy nerwicy natręctw. Przypuszcza się, że brak inozytolu może być przyczyną niepłodności u mężczyzn. Odgrywa także rolę w rozwoju wielu komórek w szpiku kostnym. Dzięki niemu rosną nasze włosy, a niekiedy stosuje się go w celu zapobiegania łysieniu (nie odnosi się to jednak do łysienia uwarunkowanego dziedzicznie).

Używane nazwy: Witamina B8

Zapotrzebowanie:
Na inozytol nie ma ustalonego zapotrzebowania, przyjmuje się, iż dzienna dawka to 400-800 mg, ale w przypadku stresu dawka powinna być większa. Ilość ta jednak może okazać się niewystarczająca przy problemach z funkcjonowaniem układu pokarmowego.

Źródła w żywności:
Mięso, wątroba, nasiona, mleko, drożdże, warzywa, owoce cytrusowe, orzechy, jaja, pieczywo z pełnego przemiału

Niedobór witaminy:
- depresja,
- niepokój,
- napady paniki,
- nerwica natręctw,
- neuropatia cukrzycowa,
- obstrukcje,
- choroby oczu,
- podwyższony poziom cholesterolu we krwi,
- egzema

Nadmiar witaminy:
- nie stwierdzono toksyczności w przypadku dużych dawek pochodzących z suplementów

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: witamina B12, witamina B1, witamina B2, witamina C, fosfor, cholina, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, kompleks witamin B

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: cukier, kawa, herbata, alkohol, antybiotyki, duża ilość pitej wody, sulfonamidy

Ciekawostki o witaminie:
- inozytol tracą osoby, które piją zbyt wiele wody (ponad 2,5 l dziennie), gdyż wypłukuje ona inozytol z organizmu,
- regulując równowagę miedzi i cynku w komórkach mózgu, zapobiega wzrostowi stężenia miedzi - którego wysokie poziom prowadzi do nerwic, zwiększonej agresywności, rozdrażnienia i zakłóceń w psychice.
Kwas para-aminobenzoesowy (PABA)


Opis i funkcje: Kwas para-aminobenzoesowy należy do grupy "niby" witamin. Jest częścią witaminy B9 (kwasu foliowego). Wchodząc w skład koenzymu uczestniczy w redukcji i wykorzystaniu białka, jak również w produkcji czerwonych ciałek krwi. Stymuluje florę bakteryjną do produkcji kwasu foliowego, który z kolei wpływa na wytwarzanie dużych ilości witaminy B5 (kwasu pantotenowego). Kwas para-aminobenzoesowy wzmacnia działanie hormonu kortyzonu i prawdopodobnie może wpływać na estrogen i inne hormony w podobny sposób. Istnieją przypuszczenia, że PABA może spowalniać rozkład metaboliczny w wątrobie różnych hormonów. Ponadto zapobiega zaburzeniom bezpłodności, zapewnia zdrowie skórze, kolor włosów, jako, że koncentruje się w komórkach skóry chroni przed szkodliwym promieniowaniem UV.

Używane nazwy: PABA, witamina Bx, witamina B10, witamina H1

Zapotrzebowanie:
Na kwas para-aminobenzoesowy nie ma ustalonego zapotrzebowania, przyjmuje się, że zażywanie odpowiedniej ilości witaminy B9 (kwasu foliowego) zapewnia pokrycie zapotrzebowania.

Źródła w żywności:
Wątroba, drożdże, kiełki pszenicy, jaja, jogurt, melasa

Niedobór witaminy:
- uczucie zmęczenia,
- poddenerwowanie,
- depresja,
- nerwowość,
- wypadanie włosów,
- przedwczesne siwienie

Nadmiar witaminy:
- nudności i wymioty,
- wysypka,
- uszkodzenie wątroby, serca, nerek,
- reakcje alergiczne

Co wpływa na polepszenie wchłaniania: witamina C, witamina B9 (kwas foliowy), kompleks witamin B

Co wpływa na pogorszenie wchłaniania: sulfonamidy, kawa, alkohol

Ciekawostki o witaminie:
- kwas para-aminobenzoesowy jest podobny do substancji używanej do znieczulania - nowokainy, która również powstrzymuje proces starzenia się i zapobiega zmarszczkom i siwiźnie. "


//Mam nadzieję że się przyda :)

Lukaszr0
09-12-10, 00:37
Masz zgodę na kopiowanie materiałów?

A czy ludzie wrzucający tu teksty z różnych książek mają taką zgodę ? Ok, dajmy to w cudzysłowu i będzie ok.

mtm
09-12-10, 00:45
tatku, obiecuje ze kiedyś to przeczytam http://forum.animalpak.pl/images/smiles/42.gif

Lukaszr0
09-12-10, 00:48
Aha, żeby nie było. Powyższy tekst nie jest mojego autorstwa. Autora nie znam, bo dostałem to kiedyś na maila, ale widzę że jest to ogólno dostępny tekst w internecie.

KowalX
09-12-10, 01:11
A czy ludzie wrzucający tu teksty z różnych książek mają taką zgodę ? Ok, dajmy to w cudzysłowu i będzie ok.

Z tego co się orientuję podają źródła ,ale nie śledzę, za dużo tu Wikipedii :)


Aha, żeby nie było. Powyższy tekst nie jest mojego autorstwa. Autora nie znam, bo dostałem to kiedyś na maila, ale widzę że jest to ogólno dostępny tekst w internecie.

Oby na Ciebie autor nie trafił hehe :)